Πόσο ασφαλή είναι τελικά τα αεροδρόμια;

Τα αεροδρόμια υποτίθεται ότι είναι από τα πιο ασφαλή μέρη στη Γη. Εάν λοιπόν το αιγυπτιακό αεροσκάφος καταρρίφθηκε από τρομοκράτες μετά την απογείωσή του από το Παρίσι, οι αρχές θα αντιμετωπίσουν την σκληρή πραγματικότητα: ότι τα αεροδρόμια δεν είναι αρκετά ασφαλή.

Για τους υπαλλήλους ενός αεροδρομίου, το απόλυτα εφιαλτικό σενάριο είναι να υπάρχουν εργαζόμενοι που εμπλέκονται με τρομοκράτες, παρακάμπτοντας τις διαδικασίες ασφαλείας συμβάλλοντας στην κατάρριψη ενός αεροπλάνου.

Αν η πτήση 804 της EgyptAir καταρρίφθηκε από τρομοκράτες, όπως υποστηρίζουν όλο και περισσότερο στελέχη υπηρεσιών πληροφοριών, οι αρχές σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η τελευταία γραμμή άμυνας ενάντια σε μια τέτοια επίθεση θα ήταν στο αεροδρόμιο Charles de Gaulle στο Παρίσι, θεωρητικά ένα από τα πιο ασφαλή στην Ευρώπη. Και θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την απογοητευτική πραγματικότητα, ότι η ασφάλεια σε ένα από τα πιο πολυσύχναστα και καλύτερα προστατευμένα αεροδρόμια της ηπείρου απέτυχε.

Πριν απογειωθεί από τη Γαλλία, το μοιραίο αεροπλάνο έκανε στάσεις στην πρωτεύουσα της Ερυθραίας, Ασμάρα, στο Κάιρο, στην Τύνιδα και πάλι στο Κάιρο, πριν καταλήξει στο Παρίσι. Οι ειδικοί λένε ότι η ασφάλεια είναι λιγότερο αυστηρή σε αυτά τα αεροδρόμια, αλλά οι πτήσεις που συνδέουν το Παρίσι υπόκεινται σε αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας, έτσι ώστε να μπορούν να ανιχνευθούν πιθανώς λαθραία εκρηκτικά κρυμμένα στο αεροπλάνο ή στο σώμα ενός επιβάτη.

Οι επιβάτες και τα αεροσκάφη που διέρχονται από το Παρίσι και άλλα μεγάλα αεροδρόμια της Ευρώπης υπόκεινται σε αυστηρότερους ελέγχους μετά την 11η Σεπτεμβρίου και τις επιθέσεις στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, τα αεροπλάνα που έρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ερευνώνται μετά την προσγείωση, από το πιλοτήριο ως τις τουαλέτες, σύμφωνα με τον Norman Shanks, πρώην επικεφαλής ασφάλειας του αεροδρομίου στο Heathrow του Λονδίνου και συμβούλου για την ασφάλεια των αεροδρομίων.

Η ευθύνη για τις έρευνες είναι της αεροπορικής εταιρείας που λειτουργεί το αεροπλάνο και όχι της τοπικής αστυνομίας ή της ασφάλειας του αεροδρομίου, και συχνά οι αεροπορικές εταιρείες προσλαμβάνουν εργολάβους για να πραγματοποιήσουν την έρευνα, είπε ο Shanks.

Η συνεχής μέριμνα για τους υπαλλήλους ασφαλείας του αεροδρομίου είναι η πιθανότητα ενός "αποστάτη", ενός υπαλλήλου του αεροδρομίου ή εργολάβου από μια εταιρεία ασφαλείας που θα συνωμοτήσει κρυφά με εγκληματικά ή τρομοκρατικά δίκτυα, είπε. "Το πράγμα που με ανησυχεί είναι η λεγόμενη απειλή εκ των έσω, από ανθρώπους που εργάζονται σε περιοχές ασφάλειας. Μπορεί να έχουν ελεγχθεί και να ελέγχεται το παρελθόν τους, αλλά ποτέ δεν μπορείς να έχεις απόλυτη εμπιστοσύνη" λέει ο Shanks.

Οι έλεγχοι στο παρελθόν κάποιου εμφανίζουν τις καταδίκες, αλλά κάποιος με ένα καθαρό μητρώο θα μπορούσε εύκολα να ξεφύγει. Στο αεροδρόμιο Charles de Gaulle, η ασφάλεια έχει ενταθεί σημαντικά μετά την επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo τον Ιανουάριο του 2015.

Ένοπλοι στρατιώτες φυλάσσουν τους διαδρόμους και η αστυνομία εξετάζει τα χαρτιά του κάθε επιβάτη που φθάνει από τη Μέση Ανατολή. Αλλά η πιθανότητα μαχητές από ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος να έχουν συμπαθούντες που εργάζονται στο αεροδρόμιο - και πρόθυμους να ενεργήσουν για λογαριασμό τους- παραμένει μια σταθερή ανησυχία για τις αρχές.

Μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου του 2015, Γάλλοι αξιωματούχοι είπαν ότι ανακάλεσαν τις άδειες ασφαλείας σε 57 άτομα που εργάζονταν στο αεροδρόμιο. Ο γάλλος αξιωματούχος Philippe Riffaut είπε στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης πέρυσι ότι η επανεξέταση της ασφάλειας αποκάλυψε σημάδια "ριζοσπαστικοποίησης" μεταξύ των εργαζομένων στο αεροδρόμιο και ότι ορισμένα αρσενικά μέλη του προσωπικού είχαν αρνηθεί να εργαστούν μαζί με γυναίκες συναδέλφους τους. Η αστυνομία ερεύνησε επίσης χιλιάδες χώρους φύλαξης αντικειμένων των εργαζομένων, αναζητώντας όχι μόνο ναρκωτικά και τα όπλα, αλλά και στοιχεία εξτρεμιστικής θρησκευτικής "προπαγάνδας", σύμφωνα με τον Riffaut.

Μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι εξετάζουν τα αρχεία των περίπου 86.000 εργαζομένων στο Charles de Gaulle που είχαν άδειες για να εισέρχονται σε ασφαλείς ζώνες. Με βάση την αξιολόγηση, αξιωματούχοι φέρεται να ανακάλεσαν τις άδειες σε περίπου δέκα άτομα, λόγω "των σχέσεών τους με τον ισλαμισμό και για ορισμένους με ομάδες που συνδέονται με την τρομοκρατία", είπε ο Jean-Charles Brisard, πρόεδρος του Κέντρου για την Ανάλυση της Τρομοκρατίας στο Παρίσι.

Αν όντως μια τρομοκρατική ενέργεια έριξε το αεροπλάνο, αυτό αντιπροσωπεύει μια νέα και επικίνδυνη κλιμάκωση της ικανότητας των μαχητών να πλήττουν τη Δύση. Οι επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους στο Παρίσι το Νοέμβριο και στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο έπληξαν εύκολους στόχους -καφέ, αίθουσα συναυλιών και σταθμούς του μετρό - που δεν ήταν περιφραγμένοι και δεν φρουρούνταν από ένοπλους.

Οι τερματικοί σταθμοί των αεροδρομίων όμως φυλάσσονται, πράγμα που σημαίνει ότι οι τρομοκράτες θα είχαν βρει έναν τρόπο να παραβιάσουν πολλαπλά επίπεδα των ελέγχων ασφαλείας και των διαδικασιών ελέγχου. Μια επιτυχημένη επίθεση σε ένα αεροπλάνο που φεύγει από το Παρίσι μειώνει τις παραδοχές σχετικά με την ασφάλεια των αερολιμένων στην Ευρώπη και τη Δύση.

Τα αεροδρόμια στις Ηνωμένες Πολιτείες, που θεωρούνται ευρέως ότι είναι τα πιο ασφαλή στον κόσμο, δεν έχουν ανοσία στην τρομοκρατία. Το 2014, ένας πρώην υπάλληλος της Delta Airlines και ένας χειριστής αποσκευών στο Διεθνές Αεροδρόμιο Hartsfield-Jackson της Ατλάντα συνεργάστηκαν για να περάσουν λαθραία όπλα και πυρομαχικά σε περισσότερες από δώδεκα πτήσεις με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Το 2013, ένας τεχνικός αεροηλεκτρονικών που δούλευε σε έναν αερολιμένα στο Ουιτσίτα του Κάνσας κατηγορήθηκε ότι σχεδίαζε μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας, μετά από επιχείρηση του FBI.

Λίγο μετά την εξαφάνιση της πτήσης 804 την Πέμπτη, ο υπουργός Αεροπορίας της Αιγύπτου Σερίφ Φάθι είπε ότι η τρομοκρατία ήταν η "πιο πιθανή" αιτία της εξαφάνισης του αεροσκάφους, και όχι μια τεχνική βλάβη. Τα σχόλια του Φάθι ήταν μια έντονη αντίθεση στο πώς οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι ανταποκρίθηκαν στην κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους τον Οκτώβριο πάνω από το Σινά. Σε αυτή την περίπτωση, οι υπάλληλοι του Καΐρου περίμεναν μήνες για να αναγνωρίσουν ότι το αεροπλάνο ήταν στόχος τρομοκρατικής επίθεσης, κάτι που το Ισλαμικό Κράτος είχε υποστηρίξει από την αρχή.

Η γρήγορη αντίδραση δείχνει ότι οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι είναι πρόθυμοι να ρίξουν κάθε ευθύνη για πιθανά κενά στην ασφάλεια στην Ευρώπη. Μετά τη βομβιστική επίθεση του ρωσικού αεροσκάφους, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είχαν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με πιθανά κενά ασφαλείας στα αεροδρόμια της Βόρειας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένου και της Τυνησίας, καθώς και στο αεροδρόμιο του Σαρμ ελ-Σεΐχ της Αιγύπτου. Διεθνείς ερευνητές υποπτεύονται ότι κάποιος εργαζόμενος στο αεροδρόμιο πιθανόν να βοήθησε τους μαχητές να περάσουν λαθραία έναν μικρό εκρηκτικό μηχανισμό πάνω στο ρωσικό αεροπλάνο, στο οποίο επέβαιναν 224 άτομα. Και το Ισλαμικό Κράτος ισχυρίστηκε ότι η βόμβα ήταν κρυμμένη σε κουτάκι αναψυκτικού.

Τη μέρα που το αεροπλάνο της EgyptAir προσγειώθηκε στο Παρίσι, είχε πετάξει σε τρεις άλλες χώρες - την Αίγυπτο, την Τυνησία και την Ερυθραία- όπου οι διαδικασίες ασφαλείας του αεροδρομίου είναι πολύ λιγότερο αυστηρές από ό,τι στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή στα περισσότερα βιομηχανικά κράτη. Αυτό αυξάνει τα τρωτά σημεία της ασφάλειας, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Πριν από ένα χρόνο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δημοσίευσε μία συμβουλευτική προειδοποίηση, ότι η ασφάλεια στο διεθνές αεροδρόμιο της Ασμάρα θα μπορούσε να είναι "απρόβλεπτη" και πρόσθεσε ότι υπήρχε "έλλειψη αποτελεσματικότητας και συνοχής" στον έλεγχο των επιβατών. Για την αντιμετώπιση πιθανών τρομοκρατικών απειλών σε πτήσεις των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν υιοθετήσει πρόσθετα μέτρα ασφαλείας στα αεροδρόμια του εξωτερικού για να ελέγχουν τα αεροπλάνα και τους επιβάτες που πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα μέτρα εισήχθησαν στα αεροδρόμια στην Ιρλανδία, τις Μπαχάμες, Βερμούδες, τον Καναδά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας έχει επίσης κάνει αξιολογήσεις και προσφέρει συμβουλές για αεροπορικές αρχές και σε άλλες χώρες, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Πηγή: Antinews