Οι εργολάβοι «παίζουν τα ρέστα τους» για νερό, λιμάνια και αεροδρόμια!

Επειτα από τις παχυλές αποζημιώσεις για την επανεκκίνηση των οδικών αξόνων, με βάση τις πρόχειρες εκτιμήσεις των συμβάσεων παραχώρησης που είχαν υπογραφεί το 2007-2008, οι τρεις ισχυρότεροι εργοληπτικοί όμιλοι της χώρας ετοιμάζονται να πάρουν τα ρέστα τους μέσω της διεκδίκησης των δικτύων ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης, των περιφερειακών αεροδρομίων, αλλά και λιμανιών, μαρινών και ακινήτων. 

Οι όμιλοι ΕΛΛΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και J&P ΑΒΑΞ είχαν έως σήμερα σεμνή παρουσία στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, αλλά εσχάτως πυκνώνουν τις εμφανίσεις τους, σε συνεργασία με ξένους ομίλους. Μέσω της διαχείρισης δημόσιων δικτύων, αεροδρομίων, κ.λπ., οι τεχνικές εταιρίες ευελπιστούν ότι θα ξεφύγουν από τη μιζέρια της αγοράς δημόσιων έργων, η οποία βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών δεκαετιών.

Η πρώτη μάχη θα δοθεί για τη διαχείριση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης, καθώς οι όμιλοι ΕΛΛΑΚΤΩΡ και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ μονομαχούν για την απόκτηση του 51% των μετοχών της ΕΥΑΘ.

Ακολουθεί στις 17 Μαΐου ο διαγωνισμός για τη διαχείριση των περιφερειακών αεροδρομίων, ενώ μέσα στους ερχόμενους μήνες θα βγει στον αέρα ο διαγωνισμός για την ΕΥΔΑΠ (ήδη πυκνώνουν οι αντιδράσεις). Για την ΕΥΑΘ, ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ επωφελείται από την πολυετή συμμαχία με τη γαλλική Suez (που ελέγχει ήδη το 5% της εταιρίας ύδρευσης της Θεσσαλονίκης), κυρίαρχου στην παγκόσμια αγορά διαχείρισης υδάτων.

Η Suez διαχειρίζεται περισσότερες από 10.000 μονάδες επεξεργασίας νερού σε 70 χώρες (με δίκτυο πόσιμου νερού 240.621 χιλιομέτρων) και 2.300 μονάδες επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. Το ίδιο σχήμα αναμένεται να διεκδικήσει και την ΕΥΔΑΠ, ο διαγωνισμός για την πώληση της οποίας αναμένεται να ξεκινήσει εντός του έτους. Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ διεκδικεί την ΕΥΑΘ μαζί με την κρατική εταιρία διαχείρισης υδάτων του Ισραήλ Mekorot και τον όμιλο Αποστολόπουλου (Ιατρικό Κέντρο).

Ο όμιλος J&P ΑΒΑΞ δεν εμφανίστηκε στον διαγωνισμό για την ΕΥΑΘ και είναι άγνωστο αν θα διεκδικήσει τη διαχείριση των περιφερειακών αεροδρομίων. Το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) προκήρυξε διαγωνισμό για τις 17 Μαΐου, μέσω του οποίου παραχωρεί περίπου 20 αεροδρόμια σε δύο «πακέτα». Πριν από λίγες εβδομάδες, πάντως, τέθηκε σε λειτουργία το διεθνές αεροδρόμιο Queen Alia στην Ιορδανία, στην κοινοπραξία κατασκευής και διαχείρισης του οποίου συμμετέχει και ο όμιλος J&P. Τη διαχείριση του αεροδρομίου έχει αναλάβει η γαλλική Aeroport de Paris, η οποία ελέγχει σήμερα περί τους 22 αερολιμένες διεθνώς. Με την ίδια γαλλική εταιρία λέγεται ότι ο όμιλος J&P θα διεκδικήσει το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου (όποτε προκηρυχθεί...) και πιθανώς τα περιφερειακά αεροδρόμια.

Με την επίσης γαλλική Vinci αναμένεται να διεκδικήσει τα περιφερειακά αεροδρόμια ο όμιλος ΕΛΛΑΚΤΩΡ, καθώς συνεργάζεται μαζί της για πολλά χρόνια στον τομέα των συμβάσεων παραχώρησης (Ζεύξη Ρίου - Αντιρίου, Κόρινθος - Πάτρα, Μαλιακός - Κλειδί). Η Vinci συμφώνησε προ μηνών να δαπανήσει 3,08 δισ. ευρώ προκειμένου να αποκτήσει την εταιρία διαχείρισης αεροδρομίων της Πορτογαλίας (ΑΝΑ - Aeroportos de Portugal). Οι Πορτογάλοι μέσα σε δύο χρόνια κατάφεραν να συγκεντρώσουν από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων περί τα 6,5 δισ. ευρώ, ποσό εξαπλάσιο από αυτό που άντλησε το ΤΑΙΠΕΔ (το οποίο μάλιστα συγκέντρωσε το 1 δισ. από επέκταση αδειών του ΟΠΑΠ).

Ενδιαφέρον για τα ελληνικά αεροδρόμια αναμένεται να εκδηλώσουν και κάποιοι από τους ανταγωνιστές της Vinci στην περίπτωση της Πορτογαλίας, όπως η γερμανική Fraport (με επίκεντρο τη Φρανκφούρτη, διαχειρίζεται10 αεροδρόμια μεταξύ των οποίων του Μπουργκάς και της Βάρνας στη Βουλγαρία, της Αττάλειας στην Τουρκία κ.λπ.), η ελβετική Flughafen Zurich και η Corporacion America από την Αργεντινή, η οποία διαχειρίζεται 49 αεροδρόμια σε Λατινική Αμερική και Ευρώπη. Οι Αργεντινοί έκαναν προ ημερών το ντεμπούτο τους στο ελληνικό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων μέσω συμμετοχής (της εταιρίας διαχείρισης ιπποδρομιών) στον διαγωνισμό για τη διαχείριση του ιπποδρομιακού στοιχήματος σε κοινοπραξία με την Intralot.

Ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ συνεργάζεται στους οδικούς άξονες με την ισπανική ACS, η οποία ελέγχει πλέον τη Hochtief που διαχειρίζεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και άλλα πέντε ανά τον κόσμο. Όμως οι Ισπανοί στηρίζουν την απόφαση της Hochtief για έξοδο από τον τομέα διαχείρισης αεροδρομίων, με τον σχετικό διαγωνισμό να βρίσκεται σε εξέλιξη. 

Κατά πληροφορίες του διεθνούς Τύπου, έχουν ήδη κατατεθεί προσφορές για τα πέντε από τα έξι αεροδρόμια (εκτός πώλησης έμεινε το «Ελευθέριος Βενιζέλος» ώστε να πωληθεί μαζί με τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου). Για τη διαχείριση των αερολιμένων σε Ντίσελντορφ, Αμβούργο, Βουδαπέστη, Σίδνεϊ και Τίρανα έχουν υποβάλει προσφορές οι Fraport, η Global Infrastructure Partners (GIP), που ελέγχει δύο αεροδρόμια στο Λονδίνο, η καναδική Brookfield Asset Management και η ασφαλιστική Allianz.

Ποια είναι τα δύο «πακέτα» για τις εναέριες μεταφορές σε νησιά και πόλεις 

Σύμφωνα με την προκήρυξη των ιδιωτικοποιήσεων, στην πρώτη ομάδα εντάσσονται τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Κέρκυρας, Ζακύνθου, Κεφαλλονιάς, Ακτίου, Καβάλας και Χανίων, που εξυπηρέτησαν το 2011 το 24% του συνόλου των επιβατών στα 39 κρατικά αεροδρόμια. Στην προκήρυξη αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να συμπεριλάβει στην Ομάδα Α έως τρία από τα ακόλουθα αεροδρόμια: Αλεξανδρούπολης, Καλαμάτας, Νέας Αγχιάλου και Αράξου. Στη δεύτερη ομάδα εντάσσονται τα αεροδρόμια Ρόδου, Κω, Σαντορίνης, Μυκόνου, Μυτιλήνης, Σκιάθου και Σάμου. Στην Ομάδα Β μπορεί να προστεθούν έως τρία από τα αεροδρόμια Χίου, Καρπάθου, Νέας Αγχιάλου και Λήμνου. Τα επτά βασικά αεροδρόμια που περιλαμβάνονται στην Ομάδα Β εξυπηρέτησαν ποσοστό 22% του συνόλου των επιβατών στα 39 αεροδρόμια το 2011.

Οι όμιλοι που θα κερδίσουν τους δύο διαγωνισμούς θα αναλάβουν τη διαχείριση για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 30 ετών των αεροδρομίων. Στην ευθύνη τους θα είναι οι υπηρεσίες λειτουργίας και συντήρησης (συμπεριλαμβανομένων της αναβάθμισης και της επέκτασης της υποδομής). Η παραχώρηση μπορεί να περιλαμβάνει το δικαίωμα για το Ελληνικό Δημόσιο να παρατείνει τη διάρκεια της παραχώρησης για άλλα 10 έτη. Το Ταμείο έχει το δικαίωμα να συμπεριλάβει πρόβλεψη δυνάμει της οποίας δεν μπορεί να ανατεθεί στον ίδιο προεπιλεγέντα επενδυτή η παραχώρηση και των δύο ομάδων αεροδρομίων.

Οι συμμαχίες 

Με βάση την προκήρυξη, οι εργολάβοι είναι αναγκασμένοι να συμμαχήσουν με ξένους, αφού οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν λειτουργήσει ένα αεροδρόμιο τα τελευταία δύο χρόνια και σε αυτό το διάστημα να έχουν εξυπηρετήσει τουλάχιστον 6.000.000 επιβάτες. Τέλος, η εμπειρία λειτουργίας αεροδρομίων οποιουδήποτε ενδιαφερομένου αποδεικνύεται σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος είναι ο ίδιος φορέας διαχείρισης αεροδρομίου ή έχει (άμεσα ή έμμεσα) ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον 33,34% σε κάποιον φορέα διαχείρισης αεροδρομίου.