Μετά το τέλος

Προχθές, το Euroworking group συζήτησε για πρώτη φορά το ενδεχόμενο να χρεoκοπήσει η Ελλάδα στο τέλος του μήνα και να χρειασθεί η Ε.Ε. να βοηθήσει τη χώρα στην πραγματική ανθρωπιστική κρίση που θα ξεσπάσει μετά από την εξέλιξη αυτή.
Χθες το πρωί, η συζήτηση μεταφέρθηκε στις κοινοβουλευτικές ομάδες των δύο κυβερνητικών κομμάτων του Βερολίνου. Και παρότι η Μέρκελ που αποκλείει το Grexit στέλνοντας σήματα στον Αλ. Τσίπρα που ο τελευταίος θα μπορούσε να παρεξηγήσει -όπως φαίνεται από το κύριο αρθρο στην «Αυγή του Σαββάτου με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ απειλεί να μετατρέψει μια ήττα του «σε διεθνές πρόβλημα»- το σπάσιμο του ταμπού δεν είναι φυσικά κέρδος για μας. Είναι ήττα σε μια συζήτηση που φιλοδοξούμε να «συγκαθορίζουμε» την ατζέντα.

Γιατί; Μέχρι σήμερα η ελληνική κυβέρνηση και οι δυσφημισμένοι από αυτή σύμμαχοί της (Γιούνκερ, Ρέντζι, Ολάντ και σε μικρότερο βαθμό η Μέρκελ) έλεγαν ότι μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα καταστήσει πασιφανές ότι η νομισματική ένωση δεν αποτελεί διαδικασία χωρίς επιστροφή (irreversible process). H απάντηση των μικρότερων χωρών (Μάλτα, Σλοβενία, Σλοβακία, Πορτογαλία, Φινλανδία), της Ισπανίας και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ότι αν η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ, απλά θα ενισχύσει την ΟΝΕ για τους άλλους. Έχουν επιχειρήματα για τη θέση τους. Οι κανόνες της ΟΝΕ θα επιβληθούν σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία ευκολότερα, η μεταφορά κυριαρχίας σε δημοσιονομικά ζητήματα θα μπορέσει να ανοίξει σαν θέμα συζήτησης παραπέρα. (Παρά το γεγονός ότι την ίδια ώρα που προωθείται η μεταφορά δημοσιονομικής κυριαρχίας, το Βερολίνο και το Παρίσι προωθούν στο συμβούλιο κορυφής στις 25 Ιουνίου ένα κοινό χαρτί που περικόπτει τις αρμοδιότητες της Κομισιόν σε οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα).

Υπάρχουν και επιχειρήματα εναντίον τους. Ποια; Μα εκείνα των αγορών (σ.σ. αυτά που σιχαίνεται ο ΣΥΡΙΖΑ), όπως π.χ. τις τιμές των ομολόγων των περιφερειακών χωρών που ανέβηκαν μόλις άρχισε η σχετική συζήτηση για το ενδεχόμενο αντιμετώπισης της ελληνικής χρεοκοπίας.

Αυτά που συζητήθηκαν στην Μπρατισλάβα και το Βερολίνο είναι πράγματα όχι εντελώς άγνωστα σε μας και μέσα στο ευρώ. Ανεπάρκεια φαρμάκων υπάρχει και σήμερα, καθώς οι μεγάλες φαρμακευτικές πολυεθνικές συζητούν την αποχώρησή τους από την Ελλάδα. Το σοβαρότερο πρόβλημα θα είναι η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος σε περίπτωση χρεοκοπίας. Πάλι θα γυρίσουμε στον Ντράγκι για να συνεχίσει να ζει ό,τι έχει απομείνει από την οικονομία της χώρας. Δεν θα είναι και πολύ, καθώς ό,τι εξαρτάται από τις εισαγωγές θα καταρρεύσει, οι επιχειρήσεις θα καταρρεύσουν και η ανεργία στους κλάδους αυτούς θα εκτιναχθεί στον ουρανό. Το σοκ και για ό,τι έχει μείνει παραγωγικά στη χώρα θα είναι μεγάλο. Οι αδύνατοι ελληνικοί θεσμοί δύσκολα θα μπορέσουν να κάνουν ένα στοιχειώδες crisis management σε αυτό το περιβάλλον με μια κυβέρνηση που δεν αρέσκεται σε επεξεργασμένα σχέδια.

Αλλά και για τα εξ Εσπερίας σχέδια πρέπει να είναι κάποιος καχύποπτος. Η χρεοκοπία δεν είναι δυνατόν να σχεδιασθεί στο χαρτί ούτε μπορεί να ξέρει η κ. Μέρκελ αν η Αθήνα θα γίνει η δεν θα γίνει Πρίστινα (στο Κόσσοβο χρησιμοποιούν σταθερά μετά το 2000 και το ευρώ) καθώς σε κάθε στάδιο του δρόμου της χρεοκοπίας θα αναπτύσσονται απρόβλεπτες δυναμικές.

Χθες καθόμουνα σε ένα τραπέζι με τον Αγκρόν Μπαϊράμι, τον αρχισυντάκτη της Κόχα Ντιτόρε μιας μεγάλης εφημερίδας της Πρίστινα. Προσπαθούσε να εξηγήσει πώς μέσα σε ένα εξάμηνο έφυγαν από τη χώρα του 100.000 νέοι ανθρωποι που είχαν δουλειές, πληρώνονταν κανονικά και ζούσαν καλά συγκριτικά με τους άλλους. Η εξήγησή του είναι πως 7 χρόνια μετά την ανεξαρτησία του μικρού αυτού κομματιού των Βαλκανίων, οι άνθρωποι δεν θέλουν πια να ζουν με αυτούς τους θεσμούς ενός «αποτυχημένου κράτους». «Αυτοί που φεύγουν είναι οι καλύτεροι από αυτούς που δεν "θέλουν πια"»

Τάσος Τέλλογλου

Protagon