Σενάρια για το αύριο

Όσο καθυστερούν οι συμφωνίες, το νέο μνημόνιο θα είναι χειρότερο από τα προηγούμενα.

Η παγκόσμια οικονομία το 2015 θα γνωρίσει ανάπτυξη 3,5%. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει και αυτή θετικό πρόσημο, κοντά στο 2,3%. Μοναδική εξαίρεση σε αυτή την πορεία εξόδου από την χρηματοοικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 η υπερχρεωμένη –πιθανότατα δε αύριο και επισήμως χρεοκοπημένη– Ελλάδα. 

Αλλά, ακόμα και αν η χώρα μας δεν χρεοκοπήσει επισήμως, θα είναι η μοναδική στον αναπτυγμένο κόσμο που δεν γνωρίζει ανάπτυξη τα επτά τελευταία έτη. Και αυτό συμβαίνει σε μία περίοδο όπου η διολίσθηση του ευρώ, η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και η ποσοτική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σε συνδυασμό με τα σχεδόν αρνητικά ευρωπαϊκά επιτόκια και όχι μόνον, οδηγούν τους οικονομολόγους στην πρόβλεψη ότι και το 2016 θα είναι μία καλή χρονιά για την ευρωζώνη.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, που είναι και από τα καλύτερα για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, η Ελλάδα παραμένει εγκλωβισμένη σε διαπραγματεύσεις που, για την ώρα, έχουν πάνω από 40 δισ. ευρώ οικονομικό κόστος και δημιουργούν μία αβεβαιότητα ολέθρια για την οικονομία και για τομείς όπως ο ελληνικός τουρισμός. Κάποιες δε γελοίες δηλώσεις υπουργών της κυβέρνησης ρίχνουν λάδι στην φωτιά και δείχνουν προς τον έξω κόσμο τον αρχαϊσμό και την αθλιότητα ενός πολιτικού φορέα που δεν καταλαβαίνει τίποτε από την ιστορία.

Υπό αυτές τις κυριολεκτικά δραματικές συνθήκες, για τους περισσότερους αναλυτές «δεν υπάρχει πια χρόνος» και θα πρέπει «να ληφθούν αποφάσεις», την ώρα που οι διαπραγματεύσεις κινούνται με αργό ρυθμό, καθώς η λίστα μεταρρυθμίσεων θα πρέπει να ερμηνεύεται ως το περίγραμμα μιας πλήρους συμφωνίας για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος. Λέγεται ότι το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών παραμένει βαθύ και επικεντρώνεται στις αλλαγές που επιθυμεί η κυβέρνηση στην αγορά εργασίας, στην πορεία των ιδιωτικοποιήσεων και κυρίως στην απελευθέρωση της αγοράς ενέργειαςΔΕΗ) και στην μη ταύτιση απόψεων σχετικά με τους δημοσιονομικούς στόχους και τα ελλείμματα για το 2015.

Πού θα μπορούσαν να οδηγηθούν τα πράγματα; Τα σενάρια και οι εκτιμήσεις των αναλυτών συνηγορούν στα εξής:

Στην πρώτη περίπτωση οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν, ενώ η αποτυχία της ελληνικής κυβέρνησης να εξυπηρετήσει το χρέος της οδηγεί με την σειρά της την ΕΚΤ να αναστείλει την επιλεξιμότητα των εγγυήσεων του ελληνικού Δημοσίου και την de facto αναστολή του συστήματος πληρωμών Target-2. Παρόμοια εξέλιξη σημαίνει σοβαρά προβλήματα στις εισαγωγές, αλλά και αποσταθεροποίηση της αμυντικής ικανότητας της χώρας σε μία κρίσιμη φάση για τις εξελίξεις στην περιοχή μας. Επιπλέον, στην περίπτωση αυτής της εκδοχής, οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων θα τεθούν σε εφαρμογή, καθώς νέες συνομιλίες θα ξεκινήσουν από νέα βάση σε ένα τεταμένο πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον.

Στην δεύτερη περίπτωση επιτυγχάνεται πλήρης συμφωνία, η οποία επικυρώνεται μάλιστα από την Βουλή. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, τα ερωτήματα θα έχουν να κάνουν με το κατά πόσον η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πρόθυμη να στηρίξει άνευ όρων παρόμοια συμφωνία –η οποία, κατά την εκτίμησή μας, μάλλον δεν θα γίνει αποδεκτή από τους Ανεξάρτητους Έλληνες και την Αριστερή Πλατφόρμα.

Στο επίπεδο αυτό λοιπόν τα πράγματα περιπλέκονται, δεδομένου ότι η κυβέρνηση έχει πλειοψηφία μόλις 11 βουλευτών. Έχει, δηλαδή, ευκαιριακή πλειοψηφία, ενδεικτική της επιθυμίας του κ. Αλέξη Τσίπρα να αναρριχηθεί στον πρωθυπουργικό θώκο. Παρόλα αυτά, είναι πολύ πιθανόν η συμφωνία να ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή, δεδομένου ότι Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι έχουν προτείνει προληπτική υποστήριξη. Αν η εξέλιξη αυτή επιβεβαιωθεί θα απαιτηθεί σχηματισμός νέας κυβέρνησης συνασπισμού, με ή χωρίς τον κ. Αλέξη Τσίπρα ως πρωθυπουργό, γεγονός που ίσως να ήταν και η αφορμή για νέες εκλογές.

Τέλος, κατά ένα τρίτο σενάριο, η ανάγκη να αποφευχθεί ο έλεγχος στην κίνηση κεφαλαίων θα οδηγούσε σε μιαν «απρόθυμη» συμφωνία με τους θεσμούς. Η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να υποβληθεί σε δημοψήφισμα με διακύβευμα τόσο την συμφωνία αυτή όσο και, εμμέσως, την ιδιότητα της χώρας ως μέλους της ευρωζώνης και στην συνέχεια την προσέλκυση ευρείας στήριξης από όλα τα άλλα φιλοευρωπαϊκά κόμματα. Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το σενάριο αυτό έχει την πρώτη θέση μεταξύ των διαχειριστών κεφαλαίων, οι οποίοι εκτιμούν ότι λύση «win-win» αποτελεί μάλλον αόριστη υπόθεση, που σίγουρα δεν ικανοποιεί τις δύο πλευρές. 

Όπως και να έχουν πάντως τα πράγματα, οι ίδιοι κύκλοι προβλέπουν ότι η Ελλάδα, πέρα από «μεγάλος ασθενής» της ΕΕ, θα είναι για αρκετά χρόνια και ο «ξεχωριστός ουραγός» της παγκόσμιας οικονομίας, σε μία περίοδο όπου πολλά αλλάζουν στους κόλπους της τελευταίας –διαπίστωση που σίγουρα δεν προοιωνίζει ούτε επενδύσεις, αλλά ούτε και την δημιουργία αξιών σύντομα στην χώρα.

Μία χώρα που ήταν η τελευταία «σοβιετικού τύπου» οικονομία της ΕΕ και φιλοδοξεί να παραμείνει με αυτόν τον… «τιμητικό» τίτλο.

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου  

europeanbusiness.gr