Δεν είναι το χρέος επαχθές οι πολιτικοί μας είναι απεχθείς…

Η χρεοκοπία μιας χώρας μοιάζει με μια πολεμική συντριβή. Οι συνέπειες στον πληθυσμό είναι ανάλογες των απωλειών ενός πολέμου όπως επίσης και οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις. Μετά από πολεμικές συντριβές οι υπαίτιοι της ήττας αποκαθηλώνονται και ενίοτε τιμωρούνται αυστηρά.

Τα βασικά στελέχη π.χ. της κυβέρνησης που είχαν την ευθύνη της Μικρασιατικής Καταστροφής τιμωρήθηκαν καθ’ υπερβολή και υπέρβαση του νόμου προκειμένου να ικανοποιηθεί το κύμα της αγανάκτησης της κοινής γνώμης.

Ανάλογα τιμωρήθηκαν οι ηττημένοι της ναζιστικής ηγεσίας της Γερμανίας μετά τη συντριβή της από τους συμμάχους κατά το Β΄Π.Π.

Πέντε χρόνια μετά τη χρεοκοπία του 2010 η Ελλάδα δεν έχει βγει από το αδιέξοδο γιατί δεν αντιμετώπισε τα αίτια αυτής της χρεοκοπίας. Οι πολιτικοί σχεδόν όλων των κομμάτων προκειμένου να αποποιηθούν τις ευθύνες τους και να επιβιώσουν πολιτικά και επαγγελματικά δημαγώγησαν σε σχέση με τα αίτια της χρεοκοπίας, επιρρίπτοντας τις ευθύνες σε άλλους.

Ο πιο εύκολος στόχος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι οι ξένοι, καθώς αυτοί δεν έχουν φωνή στον εγχώριο διάλογο ή καυγά για την αναζήτηση των ευθυνών.

Τα πιο εύκολα θύματα εξαπάτησης είναι όσοι έχουν χάσει πρόσφατα ένα σημαντικό κομμάτι της περιουσίας και της ευημερίας τους. Με την υπόσχεση πως με ένα «κόλπο» μπορούν να πάρουν πίσω τα απωλεσθέντα, μπορούν πολύ εύκολα να χάσουν και τα υπόλοιπα προς όφελος των επιτήδειων.

Τι δεν ακούσαμε αυτά τα πέντε χρόνια της χρεοκοπίας. Για τις μετοχές της τράπεζας της Ανατολής, τα 600-700 δισ. ευρώ από την πώληση αρχαίας ελληνικής διαστημικής τεχνολογίας που κατατεθειμένα στον Καναδά, ήταν έτοιμα να έρθουν και να σβήσουν το ελληνικό χρέος.

Ακούσαμε για κοιτάσματα πετρελαίου στο Αιγαίο αμύθητης αξίας που θα μπορούσαν να τιτλοποιηθούν σε ομολογίες και δικαιώματα και να φέρουν άμεσα ζεστό χρήμα στα κρατικά ταμεία για να συνεχίσουν να πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις. Να συνεχιστεί δηλαδή η ευημερία με δανεικά. Αυτά δεν ειπώθηκαν από τίποτα περιθωριακούς γραφικούς αλλά από πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής.

Πέντε χρόνια μετά τη χρεοκοπία και την «πετρελαιολογία» έχουν γίνει έρευνες που αφήνουν ελπίδες αλλά κανένα τρυπάνι δεν έχει κατέβει να ελέγξει τι υπάρχει. Η στατιστική λέει πως στο 5% των γεωτρήσεων βρίσκονται κοιτάσματα που είναι εκμεταλλεύσιμα. Φυσικά ούτε καπίκι δεν έχει μπει στα δημόσια ταμεία…

Στην αρχή οι δημαγωγοί για να κολυμπήσουν στο κύμα της αγανάκτησης μίλησαν για επαχθές χρέος. Για χρέος δηλαδή που είναι παράνομο και που κάποιοι δημιούργησαν σε βάρος της κοινωνίας εν αγνοία της.

Το χρέος όμως δεν το δημιούργησε κάποιος δικτάτορας που είχε ακυρώσει τη λαϊκή βούληση με πραξικόπημα. Το δημόσιο χρέος το δημιούργησαν δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις που εξελέγησαν με πλήρη διαφάνεια και εν γνώσει της κοινωνίας όλων των στοιχείων της οικονομίας, των δημοσίων δαπανών και των δανείων που κάλυπταν τις υπερβάσεις.

Αν κάτι είναι βέβαιο πλέον, είναι πως για να βγούμε κάποια στιγμή από την κατάσταση της χρεοκοπίας θα πρέπει να καταλάβουμε με κάθε λεπτομέρεια τι μας έχει φέρει σε αυτήν την κατάσταση.

Πού οφείλεται δηλ. το χρέος των 320 δισ. ευρώ που έχει συσσωρευτεί στις πλάτες μας και κυρίως στις πλάτες των παιδιών μας.

Κάποιοι υποστηρίζουν πως οφείλεται στις μίζες ή στις υψηλές δαπάνες αμυντικών εξοπλισμών. Κάποιοι άλλοι στο κόστος της Ολυμπιάδας…

Καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να συστήσει μια ανεξάρτητη ομάδα επιστημόνων κύρους και κοινής αποδοχής για τη διερεύνηση, καταγραφή και ανάλυση του χρέους. Αντ’ αυτού η πρόεδρος της Βουλής έχει συγκροτήσει και ομάδα γραφικών εναλλακτικών ακτιβιστών να βγάλουν συμπεράσματα για το χρέος. Σαν να καλεί κάποιος  «τζιχαντιστές» να μελετήσουν και να βγάλουν συμπεράσματα για τις συνέπειες της χοληστερίνης από χοιρινές μπριζόλες στις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Το ελληνικό δημόσιο χρέος…

Η στήλη συγκέντρωσε τα στοιχεία από τις ετήσιες εκθέσεις της Τραπέζης της Ελλάδος και κατέληξε σε μια πρώτη γενική εικόνα των λογαριασμών που ευθύνονται για το ελληνικό δημόσιο χρέος.

Από το 1999 μέχρι το 2014 οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού αθροίζονται σε 827,3 δισ. ευρώ. Από αυτές τα 302,7 δισ. ευρώ (το 37%) αφορούσαν σε δαπάνες συντάξεις δημοσίων υπαλλήλων. Περί τα 151 δισ. ευρώ (18%) αφορούν επιδοτήσεις ασφαλιστικών ταμείων.

Οι δυο αυτοί λογαριασμοί αθροίζουν το 55% των δαπανών χωρίς να περιλαμβάνουν τους μισθούς που πληρώνει το δημόσιο στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Δηλ. οι απολαβές των εργαζομένων στην ΕΑΒ, ΕΒΟ, ΕΒΖ, Ναυπηγεία, Δωδώνη, ΣΕΚΑΠ και μερικές εκατοντάδες ακόμη επιχειρήσεις καταβάλλονται από τον προϋπολογισμό αλλά δεν εμφανίζονται στους παραπάνω κωδικούς.

Κατά την ίδια περίοδο οι δαπάνες για τα εξοπλιστικά προγράμματα του ΥΠΕΘΑ αθροίζουν περί τα 18,9 δισ. ευρώ, το 2% των συνολικών δαπανών.

Η πρόσφατη μελέτη που έγινε το 2012 για την Ολυμπιάδα ανέβασε το κόστος της στα 8,4 δισ. ευρώ, λιγότερο από το 1% των συνολικών δαπανών.

Σε παλιότερο άρθρο είχαμε καταγράψει πως το κράτος ξόδεψε για όλα τα μεγάλα έργα (Αεροδρόμιο, Μετρό, Γέφυρα Ρίου, οδικοί άξονες κλπ) της τελευταίας 20ετίας κοντά στα 10-12 δισ. ευρώ. Ήτοι, κοντά στο 1% των δαπανών της εξεταζόμενης περιόδου.

Για να αποκτήσει κάποιος μια τάξη μεγέθους των μιζών που μοίρασαν αυτές οι δαπάνες (Μεγάλα έργα, εξοπλισμοί, Ολυμπιάδα) πρέπει κατά μέσο όρο να υπολογίσει ένα 10% στο τελικό κόστος.

Ενδιαφέρον έχει το στοιχείο πως μεταξύ 2009 και 2014 πριν και μετά τη χρεοκοπία οι δαπάνες σε μισθούς και συντάξεις του δημοσίου από 36% το 2009 ανέβηκαν στο 38% των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού.

Αυτό δείχνει πως ίσως τα βάρη της χρεοκοπίας δεν έχουν μοιραστεί δίκαια, καθώς στον ιδιωτικό τομέα οι άνεργοι προσεγγίζουν το 1,2 με 1,5 εκατ.

Οι επιδοτήσεις των ασφαλιστικών ταμείων από 13% των τακτικών δαπανών το 1999 έχουν ανέβει το 2014 στο 23%.

Το 2014 το άθροισμα μισθών και συντάξεων του δημόσιου τομέα συν επιδοτήσεις ασφαλιστικών ταμείων φτάνει το 61% έναντι 57% το 2009 και 49% το 2009.

Τέλος οι τόκοι ως ποσοστό των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού το 1999 ήταν στο 23%, το 2009 στο 15% και το 2004 των τοκογλύφων του μνημονίου στο 10%.

Πηγή: Capital