Μείναμε εμείς κι ο ΣΥΡΙΖΑ

Σιγά-σιγά οι κόκκινες γραμμές συναντούν τα πράσινα άλογα και φτιάχνουν πολύχρωμες ριζοσπαστικές ζέβρες. Αυτή η κυβέρνηση χρειάσθηκε μόνο 100 μέρες για να διαψεύσει όσα έταξε και να αναστρέψει μια, με χίλια βάσανα, κουτσή πορεία αποσπασματικών βελτιώσεων. Όμως ο κόσμος δεν της το χρεώνει ακόμη. Το περισσότερο γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική. Όμως και γιατί πολλοί λίγοι πίστεψαν τη Θεσσαλονίκη και όσα προεκλογικά ανακοίνωναν από τις τηλεοπτικές εκπομπές οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ.

Στις εκλογές καταψηφίσθηκε η προηγούμενη κυβέρνηση. Ξεκάθαρα και αποστομωτικά. Όχι τόσο για όσα έκανε, αλλά για όσα δεν τόλμησε να κάνει. Οι προσδοκίες για τον ΣΥΡΙΖΑ ποτέ δεν καταγράφηκαν ως ιδιαίτερες στην πλειοψηφία των ψηφοφόρων. Η στήριξη της σημερινής κυβέρνησης θα συνεχίζει όσο, κυρίως, η ΝΔ. δεν αλλάζει πρόσωπα και πολιτική. Η διαγραφόμενη συμφωνία με τους δανειστές θα προσγειώσει τους αιθεροβάμονες. Αλλά η στήριξη δεν θα σταματήσει όσο απέναντι υπάρχει ένα καταδικασμένο, γνωστό, δοκιμασμένο παρελθόν. Οι ψηφοφόροι έκαναν μια λογική επιλογή. Απέρριψαν ό,τι κυβέρνησε ως ανεπαρκές, υπεύθυνο για την κρίση και αδύναμο να ξεκολλήσει από το παρελθόν. Όσο το ίδιο κομματικό σκηνικό και οι ίδιοι πρωταγωνιστές συνεχίζουν, η επιλογή δεν θα μεταβληθεί.

Οι πολίτες αντιδρούν με απίστευτη προσαρμοστικότητα. Οι καταθέσεις έχουν αποσυρθεί κι ας εγγυώνται άπαντες καθημερινά την ευρωστία του τραπεζικού συστήματος. Το σύστημα των 100 δόσεων έχει επιτυχία ως προς την καταβολή της πρώτης δόσης. Αργότερα, βλέπουμε. Οι υπόλοιπες πληρωμές καθυστερούνται σαν φυσική απάντηση στη στάση πληρωμών του δημοσίου. 
Οι πολίτες δείχνουν μια αυξανόμενη χειραφέτηση από τις υποσχέσεις κάθε πλευράς. Οργανώνουν την επιβίωσή τους, επεμβαίνουν σε ό,τι μπορούν οι ίδιοι να επηρεάσουν ή να ελέγξουν. Είναι προετοιμασμένοι και θεατές. Κάτι απόπειρες αναβίωσης της πλατείας Συντάγματος, η παλλόμενη Ελλάδα στο πλευρό της κυβέρνησης που δίνει τη μάχη στις Βρυξέλλες δεν πέτυχαν, εγκαταλείφθηκαν. Οι πολίτες επιβραβεύουν την τόλμη, τη διάθεση για κάτι διαφορετικό από μια σκληρή κακή προδιαγεγραμμένη μοίρα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο και μόνο επειδή θεωρείται ότι τολμά συγκεντρώνει την αποδοχή. Όσο αυτή η προσπάθεια αναγνωρίζεται μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ, οι εκλογικοί συσχετισμοί δεν θα αλλάξουν. Η κεντροαριστερά ή η κεντροδεξιά χρειάζεται να κινηθούν πιο γρήγορα και πιο δημιουργικά. Δεν νομίζω πως είναι η κατάλληλη εποχή για την κεντροαριστερά. Τον χώρο διεκδικεί, ιδιαίτερα μετά τη διαγραφόμενη συμφωνία και αναγκαστική προσγείωση ο ΣΥΡΙΖΑ, η μετριοπάθεια και η σύνεση δεν είναι τα ζητούμενα της εποχής. Τώρα ξεκαθαρίζονται λογαριασμοί, αποσαφηνίζονται τα όρια και εκλογικεύονται τα θεμελιώδη. Η κεντροαριστερά είναι κάτι σαν μικρή πολυτέλεια, ανάσα σε έναν τραχύ βίο.

Αναγκαστικά το αντίπαλο δέος στον ΣΥΡΙΖΑ θα υπάρξει εάν ανασυνταχθεί η κεντροδεξιά. Όμως η ΝΔ. ζει σε τρεις χίμαιρες. Τη δικαίωση του Α. Σαμαρά, που μπορεί να προέλθει μόνο από μια εθνική καταστροφή, όχι μια απλή διακυβερνητική αποτυχία τού ΣΥΡΙΖΑ. Την επάνοδο του Κ. Καραμανλή, σε κριτική ανοχή ή στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ που σταδιακά επιχειρείται με την εκλεκτική τοποθέτηση ανθρώπων του σε θεσμικά πόστα. 
Δεν θα προκύψει βιώσιμα γιατί δεν στηρίζεται σε τίποτε περισσότερο από θεωρίες συνωμοσίας και καταγγελίες «μεγάλων συμφερόντων». Την επάνοδο ενός ρεύματος Μπακογιάννη ή του κ. Δένδια, δηλαδή μιας πιο κεντρώας φιλελεύθερης ταυτότητας της κεντροδεξιάς. Το εγχείρημα δυσκολεύει από τη θολή σύμπλευση, την έλλειψη αδιαμφισβήτητου ηγέτη. Χωρίς την επιλογή και τη στήριξη σε ένα καινούργιο πρόσωπο, πολύ καινούργιο ή σε ένα ομοσπονδιακό, νεωτερικό σχήμα που να αποδεικνύουν πειστικά την τόλμη και τη διάθεση για το διαφορετικό, η Ν.Δ. δεν θα προκόψει.

Είτε αντι-Τσίπρας είτε αντι-ΣΥΡΙΖΑ. Όσο κι αν το «αντί» σοκάρει τα ανακλαστικά της ευπρέπειας αλλά και του φόβου ροπής στον λαϊκισμό, άλλο τόσο παραμένει αναντίρρητο ότι τα κόμματα αναπτύσσονται στην αντιπολίτευση. Το εάν ο λαϊκισμός θα κυριαρχήσει της λαϊκότητας και η αμετροέπεια της λογικής είναι ζήτημα ηγέτη, δημιουργικότητας και κουράγιου.

Οι πολίτες το είπαν καθαρά. Προτιμούν αυτό που δεν έχει ακόμη δοκιμασθεί γιατί τα δοκιμασμένα δεν δίνουν ελπίδα, πνίγουν τη σκέψη στο τέλμα. Σε λίγο στη χορεία των δοκιμασμένων θα είναι και ο ΣΥΡΙΖΑ. Και γιατί θα υπογράψει νέο μνημόνιο, αλλά και γιατί αναβιώνει τις χειρότερες στιγμές της μεταπολίτευσης. Η Βουλή της Ζωής και των επεισοδίων, ο απροκάλυπτος νεποτισμός και οι διορισμοί στο κράτος, η αντιμεταρρύθμιση στην Παιδεία, οι επιλογές συγκεκριμένων προσώπων στην πολιτική ηγεσία της Δικαιοσύνης ή στη διοίκηση μεγάλων κρατικών οργανισμών, ξεθάβουν φαντάσματα. Φαντάσματα που δεν εξηγούνται ούτε με μνημόνιο, ούτε με αντιμνημόνιο. Ούτε με Δεξιά κι Αριστερά.

Με όσα έχει προφτάσει να κάνει σε 100 μέρες ο ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αν δεν χωρισθεί στην αποδοχή της συμφωνίας, δεν θα μπορέσει να την εφαρμόσει. Θα σερνόμαστε στη διαπραγμάτευση των λέξεων και των όρων. Ανάπτυξη με εμπαθές, κομματικό κράτος, αδιαφάνεια και αυταρχική διακυβέρνηση, με παιδεία πίσω στο '80 και θεσμούς ανυπόληπτους δεν υπάρχει και δεν γίνεται. Απέναντί του χρειάζεται το ρίσκο μιας εύλογης ελπίδας. Κονσέρβες και ξαναζεσταμένο φαΐ δεν μετράνε. Τα λεγόμενα μεσαία στρώματα θα ανασυνταχθούν σε μια προοπτική συνεκτικών αλλαγών, όχι σε μια απλή ικανοποίηση αιτημάτων και αναβίωσης των πελατειακών αδιεξόδων. Δεν είναι διαφοροποίηση και αλλαγή όμως το «δεν ψηφίζω τη συμφωνία γιατί είναι νέο μνημόνιο». Αυτό δεν είναι Ν.Δ., είναι ΣΥΡΙΖΑ. Στερείται συνέπειας, άρα θα εκληφθεί ως φάρσα.

Η Ν.Δ. είχε την ευκαιρία να αλλάξει τη χώρα. Δεν το έκανε και έχασε τις εκλογές. Αν τώρα η ίδια δεν αλλάξει θα χάσει τον λόγο ύπαρξής της. Του εγγυητή για τα θεμελιώδη. Εάν δεν ανταποκριθεί και πάλι, θα απομείνει ως μόνη προοπτική η ιστορική αναφορά για νέο κόμμα, επανάληψη μιας Ένωσης Κέντρου, κεντρώων και δεξιών συνιστωσών. Η επιστροφή στην ομαλότητα δεν μπορεί να γίνει μόνο με την αναγκαστική προσγείωση του ΣΥΡΙΖΑ. Το σύστημα θέλει αντίβαρα, θέλει τουλάχιστον δύο παίκτες. Κι όχι σαβούρα στον πάτο του πλοίου για να μανουβράρει καλύτερα ο ένας καπετάνιος.

Γιάννης Αναστασάκος 

Protagon