Μπορούμε και μόνοι μας

Στις εκλογές που έγιναν πριν δυόμιση χρόνια, το διακύβευμα ήταν η παραμονή της χώρας στο ευρώ και την ευρωπαϊκή οικογένεια. Μοιάζει να είναι πάλι το ίδιο, τουλάχιστον επιφανειακά.

Tα συμπλέγματα των δραχμολάγνων

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι περισσότεροι Έλληνες επιθυμούν να παραμείνουμε στο ευρώ. Βέβαια, η πλειοψηφία αυτών θεωρεί ότι η παραμονή μας θα συνοδεύεται και από μια «τρυφερή» κηδεμονία των εταίρων οι οποίοι οφείλουν να είναι πάντα πρόσχαροι και γαλαντόμοι μαζί μας. Τελικά, μόνο μια πολύ μικρή μειοψηφία οραματίζεται ένα εθνικό σύστημα διακυβέρνησης ενταγμένο με όλες του τις υποχρεώσεις, στο ευρωπαϊκό.

Δεν φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ που τον ψηφίζουν

Τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης και όσα ενδεχομένως θα συμβούν, δεν είναι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από το αποτέλεσμα της λαϊκής ψήφου.

Η ώρα της αλήθειας

Εχοντας μπει πλέον στην τελική ευθεία για τον τρίτο και καθοριστικό γύρο για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας δεν υπάρχουν περιθώρια για μισόλογα και υποκρισίες.

Πολιτικοί άνευ χαρτοφυλακίου-Πολίτες άνευ προσανατολισμού

Οι τρέχουσες εξελίξεις αναδεικνύουν ακόμη μία φορά την αναγκαιότητα της συναίνεσης και συνεννόησης σε όλα τα επίπεδα από τον απλό πολίτη ως τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του στο ελληνικό κοινοβούλιο.

Στη κόψη του ξυραφιού…

Οι πολιτικοί και ειδικότερα οι εκλεγμένοι από το λαό αντιπρόσωποί του στο ελληνικό κοινοβούλιο, δηλαδή οι βουλευτές, είναι οι πρωταγωνιστές σε κάθε νομοθετική διαδικασία (νομοθετική ρύθμιση, νομοσχέδιο κλπ) που έρχεται προς ψήφιση για να γίνει ή όχι νόμος του κράτους.

Η πλεονεξία και το τυφλό πάθος του αμόρφωτου ανθρώπου στην υπηρεσία της πολιτικής.

Σήμερα, απλώς θα αντιγράψω τον Θουκυδίδη. Γιατί όλα όσα σκέφτηκα αυτές τις μέρες, καθώς το ελληνικό τσίρκο έχει ξεπεράσει τον εαυτό του σε επινοητικότητα και οι θεατές του ξεχειλίζουν μίσος και οργή, όλα τα έχει γράψει ο Θουκυδίδης, περιγράφοντας τον πρώτο εμφύλιο πόλεμο σε ελληνική πόλη. Τον εμφύλιο της Κέρκυρας, που οδήγησε σε εμφύλιες συρράξεις σε ολόκληρη την Ελλάδα. 

Ζούμε ο ένας εις βάρος του άλλου

Και μας αρέσει. Επιστρέφοντας από ένα 10ήμερο ταξίδι στην Κίνα, βρέθηκα πίσω στην ελληνική πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που μόνο θλίψη πλέον σου προκαλεί. Θλίψη για το μέλλον ενός λαού υπερήφανου, δημιουργικού, με μπέσα και φιλότιμο που σπάνια συναντάς.

Πλάνη η θεωρία του «δεν έχω να χάσω…»

Τον τελευταίο καιρό, όσο πλησιάζουμε σε πιθανό ιστορικό ατύχημα, το οποίο είναι ήδη ορατό, ευάριθμοι ψηφοφόροι διατυπώνουν την θεωρία ότι σήμερα, υπο την συγκυβέρνηση, βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση ανέχειας και αβεβαιότητας ώστε τι περισσότερο έχουν να χάσουν ψηφίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ και τον αρχηγό του.

Θυμωμένοι, αλλά και προβληματισμένοι

Ολα δείχνουν ότι θα πάμε σε εκλογές. Από πολλές απόψεις ενδέχεται να είναι από τις σημαντικότερες εκλογικές αναμετρήσεις της σύγχρονης Ιστορίας μας. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε γιατί μιλάμε πριν φτάσουμε στις κάλπες. Και αυτό γιατί δεν θα έχουμε πολύ χρόνο μετά να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς μας συμβαίνει. 

Η πολιτική χειραγώγηση του συναισθήματος.

Oελληνικός τρόπος σκέψης περιφέρεται γύρω από το συναίσθημα. Τούτο παρ΄ όλο που είμαστε αυτοί που επινοήσαμε την επιστήμη της λογικής. Δυστυχώς συνεχίζουμε έως σήμερα να προσπαθούμε να επιλύσουμε τα προβλήματά μας όχι δια της πρακτικής μεθόδου, αλλά με θεωρίες, που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν σχέση με την λογική, αλλά με την φαντασία και κυρίως με την ιδεολογία.

Υπάρχει και η άλλη κρίση

Μέχρι τώρα, πολιτική ηγεσία και ΜΜΕ περιστρέφουν αποκλειστικά την σκέψη μας και τον δημόσιο διάλογο γύρω από τα οικονομικά, έχοντας αποδυθεί σε έναν άνευ προηγουμένου αγώνα βεβαίωσης και κυρίως είσπραξης φόρων και προστίμων

Στις κοινωνίες, όταν εκδηλώνεται μία κρίση, ποτέ δεν είναι μοναδική. Έχει, κατά κανόνα, πολλές πτυχές και πλευρές οι οποίες αλληλοσυνδέονται. Κακώς λοιπόν πιστεύεται ότι η ελληνική κρίση είναι μόνον οικονομική. Αντιθέτως, θα λέγαμε ότι στην χώρα μας είναι καθολική. Η δε αποφυγή της άτακτης χρεοκοπίας λόγω της εντάξεώς μας στην ευρωζώνη και στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) γενικά, δεν πρέπει να συσκοτίζει το πολύ σοβαρό θέμα της συνολικής κρίσης.

Πως θα κουμαντάρεις τους Έλληνες και άλλα πέντε χρήσιμα γνωμικά!

Eκλογές; Γιατί όχι; Δεν μπορούμε να καταλάβουμε γιατί κάποιοι τις φοβούνται. Στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Υπάρχουν πολλές φορές άνθρωποι που γίνονται ρεζίλι και κόμματα που ξεφτίζουν μέχρι να εξαφανιστούν. Αλλά αυτά είναι φυσιολογικά πράγματα.

Η ποδάγρα της δημοκρατίας

Οταν μέλη του Κοινοβουλίου είναι προφυλακισμένα για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και διάφορα άλλα αδικήματα που κάποτε αφορούσαν τον υπόκοσμο, σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά με το κοινοβούλιο. 

Τσίπρας - Καμμένος: πεντοζάλη στα λασπόνερα.

Πολλοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ παραδέχονται ότι η λύση που προτείνει για το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι αντιφατική και μη εφαρμόσιμη. Επίσης παρατηρούν ότι δεν υπάρχει μια εικόνα για το τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην πολύ πιθανή περίπτωση να αρνηθούν οι δανειστές τη διαγραφή χρέους που διεκδικεί και να σταματήσουν τη χρηματοδότηση της χώρας.

Καλά Χριστούγεννα Αλέξη και ευτυχισμένο το 2016...

Ηαλλαγή της στάσης των Ευρωπαίων μετά τις εκλογές του 2012 σε συνδυασμό με την εμφάνιση του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013, απομάκρυνε από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης τις αναφορές στην πιθανότητα κατάρρευσης της Ελλάδας και εξόδου από το ευρώ. 

Παραμυθία λόγω της ημέρας

Επειδή η ημέρα είναι εξόχως εορταστική· επειδή θεολογικές ερμηνείες του μυστηρίου της γεννήσεως του Χριστού δημιουργούν αμηχανία σε μια κοινωνία αγνωστικιστική με έντονες παγανιστικές ροπές· επειδή η αναφορά στη σημερινή συγκυρία θα ήταν εξ ορισμού καταθλιπτική, οι αισιόδοξες αναπολήσεις, υπό μορφή παραμυθίας, ενδεχομένως να ενδείκνυνται.

Όταν τα αστεία γίνονται πραγματικότητα

Τέλεια! Όπως βλέπετε, πάμε ολοένα και καλύτερα. Εκτός από τους ζουρνάδες, τα νταούλια και τις λύρες, να σου και τα κλαρίνα του ΣΥΡΙΖΑ (Τ-Λ). Υποθέτω ότι το παγερό βλέμμα της κυρίας αριστερά ίσως οφείλεται στο ότι, με τα μάτια της φαντασίας, βλέπει τις αγορές να χορεύουν τσάμικο και δεν τις λυπάται καθόλου...

Ν​​όμιζα ειλικρινά ότι ήταν, ας το πούμε έτσι, ένα «αστείο» και μάλιστα κρύο: κουβέντες του αέρα, που ελέχθησαν ελαφρά τη καρδία από τον άνθρωπο, ο οποίος, ως πρωθυπουργός εν μέσω κρίσης, έκανε τρίωρες διαλέξεις στο υπουργικό συμβούλιο για κάποιον Ινδό που κατάφερε να χτίσει μόνος ένα σπίτι.

Μυρωδιά Kαμένου ( μαξιλαριού;)

Βούρκος, βάλτος, βόρβορος, οχετός, μπόχα, υπόνομος, υπόκοσμος, πάτος, σήψη, παρακμή, ασφυξία. Το λεξιλόγιο των ημερών δηλώνει τη δυσάρεστη έκπληξη μιας κοινωνίας που κλείνει τη μύτη της για να προστατευτεί από τη δυσοσμία. Πέφτουμε πάλι από τα σύννεφα. 

Ελληνική Βουλή: η ευτέλεια τέλος δεν έχει

Στις 13 Νοεμβρίου η Εφημερίδα των Συντακτών είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο μου με τίτλο «Ποτέ ξανά τέτοια Βουλή». Στην κατακλείδα του άρθρου ανέφερα τα εξής: «Το σύνθημα πρέπει να είναι: Ποτέ ξανά τέτοια Βουλή. Βουλή όχι μόνο φανατικών, αλλά και συμφεροντολόγων που προστρέχουν όπου νομίζουν ότι θα επανεκλεγούν. Τέτοια ευτέλεια δεν έχει προηγούμενο».

Η σημερινή απογοήτευση αφετηρία για πολιτικοποίηση

Η διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και όσα ακολούθησαν με τις καταγγελίες (από τα αριστερά ή τα κωμικοδεξιά του πολιτικού συστήματος) περί χρηματισμού βουλευτών διαμορφώνουν ένα πολιτικό σκηνικό απόλυτης παρακμής.

«Χρόνια Πολλά» από ψυχές γρατσουνισμένες

Κάθε μέρα λαμβάνω στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο δεκάδες Δελτία Τύπου. Τα περισσότερα είναι από πολιτικούς. Τον Πρόεδρο. Τον Πρωθυπουργό. Τον Πρόεδρο της Βουλής. Τους Υπουργούς. Τους αρχηγούς κομμάτων. Τους εκπροσώπους των κομμάτων. Τις νεολαίες των κομμάτων.

Η παρακμή και εμείς

Εδώ και αρκετό καιρό είμαστε μάρτυρες μιας αέναης παρακμής της πολιτικής ζωής και όχι μόνο αυτού του τόπου. Τέσσερα και πλέον χρόνια μετά αφότου ξεκίνησε η περιπέτειά μας με τα Μνημόνια και την πολλαπλώς εννοούμενη χρεοκοπία της χώρας, η κατάσταση διαρκώς και χειροτερεύει από κάθε οπτική κι αν προσπαθήσει κανείς να την αναλύσει.

Πολιτειακοί θεσμοί και νομή της εξουσίας

Αν, κατά τον Μαρξ, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα είναι γιατί οι λαοί και οι κυβερνήσεις δεν μαθαίνουν τίποτα από την ιστορία (Χέγκελ) και ας γράφει ο σοφός Ευριπίδης «όλβιος όστις της ιστορίης έσχε μάθησιν» (ευτυχής όποιος γνωρίζει ιστορία).

Ο ΣΥΡΙΖΑ στο χοιροστάσιο

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει τη συμπάθειά του για τους ΑΝΕΛ με την επίκληση του αντιμνημονίου και του κοινού αγώνα εναντίον της κυβέρνησης και της Μέρκελ. Αλλά τώρα τα πράγματα είναι ακόμη πιο σοβαρά. Γιατί αυτή τη φορά δεν έχουν δισταγμό να τσαλαβουτήσουν στα λασπόνερα προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους για προκήρυξη εκλογών το συντομότερο δυνατόν.

Κωμωδία τώρα, τραγωδία μετά

Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η υπόθεση Χαϊκάλη-Αποστολόπουλου είπα ξεκάθαρα την άποψή μου: ότι και αυτή, όπως και η υπόθεση της  βουλευτίνας Ξουλίδου, εντάσσεται στην προσπάθεια του Καμένου να επιζήσει πολιτικά.

Το άλλοθι της ομίχλης του αεροδρομίου Ιωαννίνων.

Το «μονοπώλιο» του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης που είναι το καιρικό φαινόμενο της ομίχλης τα τελευταία 10 χρόνια περίπου «επισκέφτηκε» και τα Γιάννενα. Οι φορείς της πόλης μαζί με την Περιφέρεια διεκδικούν χρόνια τώρα την αναβάθμιση και την επέκταση του αεροδρομίου. Μαζί με αυτό το στόχο ο οποίος να σημειωθεί ακόμη μέχρι σήμερα με έντεχνο και μεθοδευμένο τρόπο δεν υλοποιήθηκε, πρότειναν και διεκδίκησαν την αντιμετώπιση του προβλήματος της ομίχλης.

Ας προετοιμαζόμαστε για δύσκολες μέρες

Το αποτέλεσμα της πρώτης ψηφοφορίας για την εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας προφανέστατα δεν προκάλεσε κανένα ενθουσιασμό στους εμπνευστές της επίσπευσης των σχετικών διαδικασιών.

Παραιτήσεις με φόντο τις εκλογές.

Το πρόβλημα με την έλλειψη ενός συστήματος τύπου opengov για τη στελέχωση του δημόσιου τομέα δεν είναι μόνο ότι σε κρίσιμες θέσεις μπαίνουν αποτυχόντες βουλευτές ή επίδοξοι πολιτευτές· ανεξαρτήτως άλλων προσόντων. 

Πικρές αλήθειες στο δρόμο προς τη δραχμή!

Το παραμύθι πλησιάζει σιγά - σιγά στο τέλος του! Η Ελλάδα φαίνεται να μην αντέχει στη μεγάλη κατηγορία του ευρώ και κινδυνεύει να αποχαιρετήσει τα σαλόνια και να επιστρέψει στα αλώνια. 
Η χώρα είναι κατεστραμμένη και η αίτηση για την εγκατάλειψη της ζώνης του ευρώ -εφόσον τελικά γίνει- θα είναι μόνο το πιστοποιητικό του θανάτου. 

Στα χέρια του Εισαγγελέα Διαφθοράς το Ελληνικό.

Μπορεί να έχει εκχωρηθεί μέσω του ΤΑΙΠΕΔ το Ελληνικό στην εταιρία Lamda, αλλά ακόμη βρίσκεται σε κρατικά χέρια και ειδικότερα στα χέρια του Εισαγγελέα Διαφθοράς Διερευνάται αν έχει διαπραχθεί από τα μέλη του ΤΑΙΠΕΔ κακουργηματική απιστία.

Γιατί δεν πιστεύουμε τον ΣΥΡΙΖΑ;

Μπροστά στην πιθανότητα άμεσων εκλογών και στη δημοσκοπική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ που «θέτει τον άνθρωπο και τις ανάγκες του πάνω από τις αγορές», πληθαίνουν οι πληροφορίες για τις συγκεκριμένες προτάσεις του κόμματος και τα σχόλια για τις αντικρουόμενες δηλώσεις των στελεχών του. 

Τα αεροδρόμια με τις «κόκκινες κάρτες»

Ο "βουβός" αναξιοποίητος  εμπορευματικός σταθμός του Αεροδρομίου Μακεδονία.

Ενώ η χώρας μας προσπαθεί να ανατάξει οικονομικά και να γιατρέψει πολλές από τις πληγές της που την οδήγησαν σε οικονομικό μαρασμό και σε κοινωνική αποσύνθεση, αρχίζουν να βγαίνουν στο φώς και άλλα δεδομένα, τα οποία επιβεβαιώνουν την χωρίς όρια σπατάλη που επικρατούσε στη χώρα μας, ακόμη και σε υποδομές που ήταν συγχρηματοδοτούμενες και τελούσαν υπό τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Προεδρική εκλογή: Αργός ή γρήγορος θάνατος;

Γίνονται αυτές τις μέρες οι «κρίσιμες» ψηφοφορίες στη Βουλή για την ανάδειξη ή όχι του κ. Σταύρου Δήμα ως νέου Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ).

Όλοι ξέρουμε ότι η ανάδειξή του στη θέση αυτή (εφόσον δηλαδή συγκεντρωθούν 180 ψήφοι) οδηγεί σε παράταση της σημερινής συγκυβέρνησης ΝΔ –ΠΑΣΟΚ, ενώ η μη επιψήφισή του (εφόσον συγκεντρωθούν 121 αρνητικές ψήφοι στην τρίτη ψηφοφορία) οδηγεί σε εσπευσμένες εκλογές. Αυτές οι εκλογές, εκτός κι αν έρθει ο κόσμος ανάποδα, θα φέρουν πρώτο κόμμα το ΣΥΡΙΖΑ, που θα είναι ο κορμός της επόμενης κυβέρνησης.

Γιατί τους συμφέρει να μας πετάξουν από το ευρώ...

Στην Ελλάδα οι μικροπολιτικές σκοπιμότητες, οι πελατειακές δεσμεύσεις και οι ιδεολογικές αγκυλώσεις έχουν καταστήσει την πολιτική ηγεσία «τυφλή». Το ίδιο συμβαίνει και με το σύνολο του πολιτικού προσωπικού.

Η αξιοπιστία είναι το ζητούμενο

Ανεξάρτητα από τις πάγιες πολιτικές πεποιθήσεις ανά τον κόσμο, στην πολιτική -και ακόμη περισσότερο στην οικονομία, στις επιχειρήσεις- αυτό που μετράει, αυτό που κάνει τη διαφορά, είναι η αξιοπιστία. 

Χάλασαν οι διακοπές της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ

Με την πρόωρη έναρξη των διαδικασιών για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας χάλασαν και οι χριστουγεννιάτικες διακοπές της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Κι αυτό αποτελεί μία εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ (όχι για την κοινωνία ή την οικονομία),

Καμαρώστε τους...

Είναι αυτό που βλέπουμε Βουλή των Ελλήνων ή ντροπή των Ελλήνων; Έκαναν «ήρωα» τον ψευτοαναρχικό που τους «ευχαρίστησε» κραυγάζοντας «ζήτω η αναρχία...», αλλά αδυνατούν να μαζευτούν 25 για να απομακρύνουν τον όλεθρο των εκλογών. Και ας γνωρίζουν ότι πιθανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα ξεπαραδιάσει όλους τους ψηφοφόρους  εξοφλώντας ομόλογα πάνω από 20 δισ. ευρώ σε 90 ημέρες. Τους φτύνουν οι «αναρχικοί» και αυτοί φτύνουν την Ελλάδα...

Η Ολυμπιακή Αεροπορία μας έλειπε.

Την ίδρυση κρατικού αερομεταφορέα εξήγγειλε ο Αλέξης Τσίπρας μιλώντας σε φορείς του τουρισμού. Δεν είναι ο πρώτος. Ο Γιώργος Παπανδρέου μιλούσε για επανακρατικοποίηση της Ολυμπιακής στην προεκλογική περίοδο του 2009. Μαζί με το Λιμάνι του Πειραιά και τον ΟΤΕ. Τότε που… λεφτά υπήρχαν. Όπως και τώρα.

Η αέναη ταπείνωση των Αναρχάγγελων Ρωμανών

Ολοκληρώνουμε εδώ το προχτεσινό θέμα μας (Οι ΕΛΜΕ, η ΓΣΕΕ, «τα παιδιά» και ΤΟ Σύστημα) με τη φυσική του συνέχεια, την θαυμαστική ανοχή της ελληνικής κοινωνίας στο «αναρχικό» μήνυμα, που αποκαλύπτει και την πολιτική της συμπεριφορά. Και κυρίως, με μια ανάλυση για το αδιέξοδο των «αναρχικών» αγώνων.

Φαγώθηκαν να κυβερνήσουν.

Φαγώθηκαν». Αυτή ακριβώς είναι η λέξη που αποτυπώνει με απαράμιλλη γλαφυρότητα την τραγωδία του ελληνικού πολιτικού εποικοδομήματος. Φαγώθηκαν όλοι τους να ρίξουν αυτόν που κυβερνούσε και να πάρουν την εξουσία. 

Και όμως συνεργάστηκαν!

Δεν είναι ευχάριστο να σχολιάζει κανείς την παραγωγή τρόμου από διάφορους με αποδέκτες, ποιους άλλους, τους Έλληνες πολίτες. Η καταστροφολογία, αυτό το απεχθές «αν δεν κάνετε αυτό ακριβώς που σας λέμε, θα αφανιστείτε», δεν φαίνεται να κατατρόπωσε μέχρι σήμερα τον ΣΥΡΙΖΑ και όσους συνοδοιπορούν μαζί του στο περίφημο «αντιμνημονιακό μπλοκ». 

Η κοινωνία της πίκρας.

Παρακολουθώ μέρες, όπως πολλοί αν όχι όλοι, μια κοινωνία να κατρακυλάει στην αναξιοπρέπεια. Ναι, εννοώ τη δική μας.

Δεν ήθελα να γράψω τίποτα, γιατί τη μια οργιζόμουν με τον τάδε, την άλλη με το δείνα, αλλά θα κάνω κάποιες παρατηρήσεις, πετώντας τις δικές μου μολότοφ στο σύμπαν των ιδεών και του διαλόγου:

Θυμωμένοι οι Έλληνες

Η ελληνική δημοσιονομική κρίση ξέσπασε πριν από πέντε χρόνια και οι επιδράσεις της συνεχίζουν να προκαλούν σημαντική ζημιά στην Ευρώπη και στον κόσμο, τονίζει ο οικονομολόγος Paul Krugman σε άρθρο του στους New York Times.

Όπως υποστηρίζει ωστόσο, οι πραγματικά καταστροφικές επιπτώσεις από την Ελλάδα δεν έχουν να κάνουν με ό,τι μπορεί να φανταζόμαστε.

Γιατί ο Βαρουφάκης "αδειάζει" τον Τσίπρα.

Ο Βαρουφάκης  αιφνιδίασε με την ειλικρίνεια της  άποψης πως  ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μόνο μία επιλογή, ως κυβέρνηση. Να κλείσει κατάμουτρα το τηλέφωνο στον Ντράγκι για να μην προλάβει αυτός. Ούτε λίγο ούτε πολύ, πιστεύει ότι ύψιστη αποστολή του Τσίπρα είναι να ανακατέψει την τράπουλα στην Ένωση και να σταματήσει το σκοτεινό ρόλο  του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος. 

Συνδικαλιστές κατά Ρένας Δούρου

Με την ανάδειξη της Ρένα Δούρου ως περιφερειάρχη Αττικής, οι περισσότεροι είχαν θεωρήσει ότι θα χρειαζόταν να παρέλθει ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να διασαλευθεί η εργασιακή ειρήνη στον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής όπου η κα Δούρου είναι πρόεδρος.

Το να υποφέρεις δεν σημαίνει ότι πεθαίνεις.

Η Ελλάδα και οι Έλληνες υποφέρουν σιωπηλά. Εδώ και τέσσερα χρόνια, η Ελλάδα είναι δακτυλοδεικτούμενη,  οι Έλληνες προσβάλλονται, και η χώρα  προβάλλεται σαν να είναι η μαύρη τρύπα της Ευρώπης. Ίσως αυτό να συμβαίνει επειδή η Ελλάδα είναι μια μεσογειακή χώρα.

Νιώθουμε δυστυχισμένοι, δεν είμαστε

Μια πολύ γνωστή έρευνα καθηγητών του Πρίνστον το 2010 επιβεβαίωσε με data κάτι που λίγο-πολύ ξέραμε ήδη: Τα λεφτά όντως φέρνουν την ευτυχία. Αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου. Φαίνεται πως όσο περισσότερα λεφτά βγάζουν οι άνθρωποι, τόσο πιο ευτυχισμένοι είναι, μέχρι ένα όριο, πάνω από το οποίο παύει να αυξάνεται η ευτυχία.

Η έρευνα έγινε στις ΗΠΑ, και το όριο ήταν γύρω στις $75.000 το χρόνο. Άνθρωποι που βγάζουν περισσότερα, λέει, δεν γίνονται πιο ευτυχισμένοι, όσα κι αν βγάζουν. Το ίδιο ισχύει και στο επίπεδο των κρατών, σύμφωνα με το διάσημο “Παράδοξο του Ίστερλιν”, από το όνομα του οικονομολόγου που το εισήγαγε το 1974: Από ένα σημείο και πάνω, η αύξηση του ΑΕΠ μιας χώρας δεν αυξάνει την ευτυχία των πολιτών. 
Η ευτυχία τους, υπονοοεί το παράδοξο, επηρεάζεται από άλλους παράγοντες.

Το θέμα της ευτυχίας των πολιτών ως ζητούμενο της πολιτικής δεν είναι καινούριο, έχει συζητηθεί εκτενώς, ιδίως από τότε που το Μπουτάν έγινε το πρώτο κράτος στον κόσμο που υιοθέτησε πολιτικά την ευτυχία ως στόχο, πλάι στους συνήθεις, πιο εύκολα μετρήσιμους οικονομικούς, εργασιακούς και κοινωνικούς.

Γι’ αυτό μου προξένησε απορία ένας νέος δείκτης που σκάρωσε το CATO Institute, ο “Misery Index”, που μετράει τη δυστυχία σε 109 χώρες του κόσμου. Ένας “δείκτης μιζέριας”, ας πούμε. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν τα κριτήρια: Ο δείκτης λαμβάνει υπ’ όψιν τα στοιχεία κάθε χώρας στα θέματα της ανεργίας, του πληθωρισμού, των επιτοκίων δανεισμού και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, μόνο οικονομικά στοιχεία δηλαδή. Στη λίστα η Ελλάδα είναι 13η, μια από τις πιο δυστυχισμένες χώρες του κόσμου, με περισσότερη μιζέρια από το Μπανγκλαντές, το Ιράκ και τη Νικαράγουα. Η Ισπανία είναι ακόμα χειρότερα από εμάς, 11η στη λίστα.

Μου φαίνεται κάπως ανοίκεια η ιδέα ότι η ζωή στην Ελλάδα ή στην Ισπανία είναι πιο “μίζερη” από ό,τι στις περισσότερες χώρες του κόσμου, δε συμφωνείτε; Είναι μάλλον λάθος στον ορισμό: Δεν μετριέται η δυστυχία έτσι. 
Η ευτυχία είναι ευρύτερη έννοια, περιλαμβάνει ένα σωρό παράγοντες, πράγμα που εξηγεί γιατί τα παιδάκια που παίζουν στις παραγκουπόλεις της Ινδίας μπορούν μια χαρά να νιώθουν ευτυχία και γιατί οι πολίτες της Ελλάδας, μιας χώρας ηλιόλουστης και όμορφης, που βρίσκεται ακόμα ανάμεσα στις 40 πλουσιότερες του κόσμου, δεν μπορεί να χαρακτηρίζονται “δυστυχισμένοι” μόνο και μόνο επειδή η χώρα τους έχει υψηλά spreads και μεγάλη ανεργία.

Υπάρχουν άλλοι δείκτες που μετράνε αυτούς τους παράγοντες με μεγαλύτερη ακρίβεια. Ο “Human Development Index” των Ηνωμένων Εθνών, ας πούμε, προσμετράει παράγοντες ενδεικτικούς της ποιότητα ζωής σε κάθε χώρα, ανάμεσα στους οποίους είναι η εκπαίδευση, το προσδόκιμο ζωής, τα ποσοστά αναλφαβητισμού και άλλοι. Αυτός είναι ο δείκτης που χρησιμοποιείται για να χωρίζει τις χώρες σε ανεπτυγμένες, αναπτυσσόμενες και υποανάπτυκτες. 
Η Ελλάδα στην έκθεση του 2014 είναι ακόμα στις ανεπτυγμένες χώρες, στην 28η θέση της βαθμολογίας (από 187 στο σύνολο). Ή υπάρχει και ο “Legatum Prosperity Index” που βαθμολογεί τις χώρες με βάσει παράγοντες που συνεισφέρουν στη γενικότερη “ευημερία”, όπως η υγεία, η ασφάλεια και οι ατομικές ελευθερίες, και σ’ αυτή τη λίστα είμαστε στην 59η θέση ανάμεσα σε 142 χώρες.

Υπάρχουν κι άλλες μελέτες που δείχνουν ότι στους περισσότερους μετρήσιμους παράγοντες που επηρεάζουν την ευτυχία των πολιτών (με εξαιρέσεις, βεβαίως, όπως το θέμα του κοινωνικού κεφαλαίου) είμαστε μια χαρά.

Τότε γιατί νιώθουμε τόσο χάλια;

Όντως νιώθουμε χάλια. Κι αυτό επίσης είναι τεκμηριωμένο από τις έρευνες. Στη μεγάλη “World Happiness Report” του ΟΗΕ, που δημοσιεύτηκε το 2012, και στα πλαίσια της οποίας πολίτες από 150 χώρες ρωτήθηκαν “πόσο ευτυχισμένοι είστε”, βγήκαμε 70οι. Και η έρευνα έγινε μόνο στα πρώτα χρόνια της κρίσης. Η έρευνα “Global Indicators” του Pew Research Center, που έχει και φετινά νούμερα, έδειξε ότι οι Έλληνες είναι οι πιο απογοητευμένοι από όλους (44 χώρες) όσον αφορά την κατάσταση της χώρας τους, και οι πιο απαισιόδοξοι για το μέλλον.

Γιατί είμαστε τόσο δυστυχισμένοι, την ώρα που οι δείκτες δεν δικαιολογούν τόση δυστυχία;

Η απάντηση είμαι μάλλον η εξής: Το παράδοξο του Ίστερλιν δεν λειτουργεί αμφίδρομα. Μπορεί από ένα ΑΕΠ και πάνω η αύξηση της οικονομικής ευημερίας να μην οδηγεί σε αύξηση της ευτυχίας, αλλά το αντίθετο φαίνεται ότι δεν ισχύει. 
Πράγματι, πρόσφατη έρευνα του οικονομολόγου Γιαν Εμανουέλ Ντε Νέβε στο LSE έδειξε ότι η επιρροή των οικονομικών αλλαγών στην ευτυχία των πολιτών είναι έξι φορές πιο ισχυρή όταν οι αλλαγές είναι αρνητικές. Η αύξηση του ΑΕΠ όντως δεν αυξάνει αισθητά την ευτυχία των πολιτών -η μείωσή του, όμως, την ελαττώνει ραγδαία.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει χάσει σχεδόν το 30% του ΑΕΠ της, και μπορεί σύμφωνα με τα νούμερα και τους δείκτες της να μην είμαστε τεκμηριωμένα δυστυχείς, αλλά η απώλεια μας κάνει να νιώθουμε δυστυχείς.

Κι είναι, εν μέρει, το ίδιο.

ΘΟΔΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ