Το «κοινωνικό κενό»

Η διαπραγμάτευση με την τρόικα επικεντρώνεται στη διαφωνία περί «δημοσιονομικού κενού» τον επόμενο χρόνο και στο εάν θα απαιτηθούν πρόσθετα μέτρα για να καλυφθεί η «τρύπα» που προβλέπουν οι δανειστές.

Το «κενό» είναι η «κόκκινη γραμμή» της κυβέρνησης, επειδή γνωρίζει ότι νέες περικοπές στα εισοδήματα των πολιτών και άλλη μια αύξηση φόρων θα καταδικάσουν τους κυβερνητικούς εταίρους στις επόμενες εκλογές – οι οποίες ίσως διεξαχθούν τους προσεχείς μήνες.

Η τύχη της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, πάντως, ίσως να μην κρίνεται από το «δημοσιονομικό κενό» αλλά από το «κοινωνικό κενό» – το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν έχει δώσει στους πολίτες την αίσθηση ότι, ενώ υποχρεώνεται να αναλάβει δύσκολες και δυσάρεστες αποφάσεις, έχει κάνει όσα μπορεί για να απαλύνει την κατάσταση, προσφέροντας βελτιώσεις στην καθημερινότητα.

Είτε φταίνε οι κυβερνήσεις είτε οι κρατικές υπηρεσίες (που εποπτεύονται από τις κυβερνήσεις), δεν είδαμε μέτρα που θα βελτίωναν τις υπηρεσίες που έχει ανάγκη ο κάθε πολίτης – μέτρα που, είτε κόστιζαν είτε όχι, θα αφορούσαν την καλύτερη εξυπηρέτηση και την ποιότητα ζωής των πολιτών. Από την αρχή της κρίσης και της λιτότητας φάνηκε αυτή η ανάγκη.

Στις μεταφορές για παράδειγμα: αφού οι πολίτες δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους και ταξί με την ίδια ευκολία όσο πριν, ήταν πασιφανές ότι έπρεπε να βελτιωθούν οι δημόσιες συγκοινωνίες· οι ουρές στις στάσεις λεωφορείων, όμως, αποδεικνύουν ότι εάν έγινε κάποια προσπάθεια εξυπηρέτησης του αυξημένου αριθμού επιβατών, αυτή δεν ήταν αρκετή. Στη Δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση και σε τόσους άλλους τομείς, βλέπουμε τα πράγματα να παραμένουν δύσκολα.

Ο κόσμος ταλαιπωρείται. Και αυτό δεν αφορά μόνο τα μειωμένα εισοδήματα και τις αυξήσεις σε φόρους. Ευθύνεται και το ότι οι διαδικασίες γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες· το προσωπικό των υπηρεσιών μειώνεται ενώ η εργασία του πολλαπλασιάζεται· εκδίδονται αποφάσεις και εγκύκλιοι που, αντί να απλοποιούν τις διαδικασίες, τις περιπλέκουν ή η μία αναιρεί την άλλη.

Είναι διάχυτη η αίσθηση ότι έχουμε χάσει πολλά – ότι «παίρνουν» χωρίς να «δίνουν». Οι περικοπές στις δαπάνες έπρεπε να συνοδεύονται από τη βελτίωση της οργάνωσης και του επίπεδου των υπηρεσιών. Θα ήταν μεγάλη η ανακούφιση των πολιτών εάν οι διαδικασίες στις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες ήταν απλές, εάν οι υπάλληλοι προσέφεραν βοήθεια και εξυπηρέτηση.

Ετσι θα μπορούσαμε να αισθανθούμε ότι ο μεγάλος αγώνας της χώρας αποδίδει, ότι εκσυγχρονιζόμαστε κάπως, ότι πέρα από το επιδιωκόμενο νοικοκύρεμα της οικονομίας αναπτύσσεται και μια νέα σχέση πολίτη και κράτους.

Η δημόσια συζήτηση επικεντρώνεται στο τι απαιτεί η τρόικα και πώς απαντάμε. Όλοι μιλούν για τις θυσίες του λαού – «να μην πάνε χαμένες», λέει η κυβέρνηση, «χωρίς λόγο έγιναν», υπονοεί η αντιπολίτευση, απορρίπτοντας όλα τα μέτρα των τελευταίων ετών.

 Σε αυτή τη φασαρία ξεχνιούνται αυτά που έπρεπε να γίνουν πριν έρθει η τρόικα. Ούτε σήμερα συζητάει κανείς για αυτά που μας έκαναν δυστυχισμένους πριν από την κρίση. Αυτά, όμως, καθορίζουν την ποιότητα της ζωής μας, όποιο κόμμα και αν βρίσκεται στην εξουσία.

ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΡΑΣ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ