Πολιτειακοί θεσμοί και νομή της εξουσίας

Αν, κατά τον Μαρξ, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα είναι γιατί οι λαοί και οι κυβερνήσεις δεν μαθαίνουν τίποτα από την ιστορία (Χέγκελ) και ας γράφει ο σοφός Ευριπίδης «όλβιος όστις της ιστορίης έσχε μάθησιν» (ευτυχής όποιος γνωρίζει ιστορία).
Ως αξιωματική αντιπολίτευση ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί σήμερα το ΠΑΣΟΚ του 2009, αναφορικά με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και όχι μόνο. Υπάρχει ωστόσο ένα ζήτημα: είναι άλλο πράγμα να λέμε δεν ψηφίζουμε έναν υποψήφιο γιατί τον κρίνουμε π.χ. ανεπαρκή, ακατάλληλο, και άλλο δεν ψηφίζουμε κανέναν για να πέσει η κυβέρνηση. Στην πρώτη περίπτωση ενεργούμε υπεύθυνα, στη δεύτερη ανεύθυνα, καιροσκοπικά και εκβιαστικά, ευτελίζοντας τον κορυφαίο πολιτειακό θεσμό.

Όχι για πρώτη φορά οι επίδοξοι «σωτήρες» μας διατυμπανίζουν (προεκλογικά) τη σωτηρία της πατρίδας και της δημοκρατίας (και εδώ υπάρχει κακόγουστη επανάληψη της ιστορίας αφού ξέρουμε πως παρασυρθήκαμε πρόσφατα από τη δημαγωγία και οδηγηθήκαμε στο σημερινό χάλι). Για ποια ακριβώς σωτηρία και ποια δημοκρατία μιλάμε όταν στην ουσία περιφρονούμε δημοκρατικούς θεσμούς και δημοκρατικές διαδικασίες για προσωπικά και κομματικά οφέλη που δεν ταυτίζονται με το συμφέρον των απλών πολιτών;

Μπορεί να μην προβλέπεται συζήτηση τη μέρα της εκλογής, αλλά μια γόνιμη αντιπαράθεση απόψεων για τα προσόντα και τις αρετές του προταθέντος υποψηφίου, ή και άλλων υποψηφίων, που ωστόσο δεν προτάθηκαν από την αντιπολίτευση, είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας. Από την ημερομηνία της ανακοίνωσης τού ονόματος μέχρι την πρώτη ψηφοφορία υπήρξε αρκετός χρόνος για δημοκρατική συζήτηση, αλλά πέρασε σκόπιμα ανεκμετάλλευτος με προειλημμένες τις αποφάσεις των κομματικών οργάνων να ρίξουν την κυβέρνηση. Πότε έγινε δημόσιος διάλογος (όχι παρασκηνιακά μαγειρέματα), με σεβασμό στο Σύνταγμα, για την εξεύρεση μιας (συναινετικής) λύσης που να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον;

Δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία ότι θα κυβερνήσουν καλύτερα για το καλό του λαού και της χώρας (άλλη κακόγουστη επανάληψη της ιστορίας). Για να κυβερνήσεις καλύτερα πρέπει να είσαι καλύτερος, δηλ. ηθικά ανώτερος (μυαλά διαθέτουμε, ήθος είναι το μεγάλο ζητούμενο), από τους πολιτικούς σου αντιπάλους, τους «μνημονιακούς», τους «φαύλους», τους «παραβάτες» του Συντάγματος, κτλ. Η διακηρυγμένη (από την αντιπολίτευση) θέση για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας αποδεικνύει ωστόσο ότι οι σημερινοί διεκδικητές της εξουσίας είναι πιστά  αντίγραφα εκείνων που προσπαθούν να εκπαραθυρώσουν.

Τι μπορούμε να περιμένουμε π.χ. από τον αυριανό Υπουργό  Παιδείας που σήμερα συναινεί στην ασέβεια προς το Σύνταγμα, σκύβοντας δουλικά το κεφάλι μπροστά στον κομματικό αγά, προσβλέποντας ασφαλώς στη νομή χρυσοφόρου υπουργικού θώκου; Να δώσει δίκαιες, αδέσμευτες (αλλά συνταγματικές) λύσεις στα προβλήματα που ταλανίζουν την παιδεία;

Είναι και οι ανεξάρτητοι, που δεν δεσμεύονται από κομματικά φιρμάνια. Τι τους εμποδίζει να σεβαστούν το Σύνταγμα; Η μεγάλη  έγνοια για τη σωτηρία μας ή μήπως περιμένουν (όπως οι διορατικοί οπορτουνιστές) τη συμφέρουσα πρόταση για να εξασφαλίσουν και εκείνοι ένα κομμάτι (όσο πιο μεγάλο γίνεται) από την πίτα της εξουσίας;  

«Αρχή άνδρα δείκνυσι» (η εξουσία δείχνει τον άνδρα) έλεγαν οι σοφοί μας πρόγονοι. Στην προκειμένη περίπτωση ξέρουμε ήδη τι πρόσωπο θα δείξει η αυριανή εξουσία. Οι πολλοί, ο λαός, θα πληρώσουμε πάλι τη σημερινή  φάρσα. Αυτό διδάσκει η ιστορία.

Οδυσσέας Τσαγκαράκης

ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης