Γιατί ματώνουν τα πανεπιστήμιά μας

Τα αποτελέσματα του QS World report για τη παγκόσμια κατάταξη των πανεπιστημίων δείχνουν τα ελληνικά σε θέσεις κάτω από την 400στη. Φυσικά  όσοι είχαν την εμπειρία να σπουδάσουν και στο εξωτερικό  θα θυμούνται ότι τουλάχιστον το θεωρητικό επίπεδο που είχαν αποκτήσει   κατά τις σπουδές τους στην Ελλάδα ήταν πολύ υψηλό και δεν είχαν κανένα πρόβλημα προσαρμογής στο επίπεδο των σπουδών στην Αμερική στην Αγγλία κτλ. Από την άλλη, η Ελλάδα προσφέρει λιγότερες ευκαιρίες για  έρευνα. 

Σε αυτό συνεισφέρουν πολλοί παράγοντες ένας από τους οποίους είναι φυσικά η χρηματοδότηση της έρευνας η οποία εξαρτάται και από το GDP.

Τελικά όμως  γιατί πατώνουμε στα rankings;     

Ένα πρόβλημα είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης. Ένα κανονικό μάθημα  περιλαμβάνει παραδόσεις, projects, ασκήσεις και μια τελική εξέταση που τις πιο πολλές φορές συμμετέχει με ένα μικρό μόνο ποσοστό στον βαθμό του μαθήματος. Στη δική μας περίπτωση, που  το πανεπιστήμιο συνήθως  είναι κλειστό  όλο το εξάμηνο, το εκπαιδευτικό ίδρυμα εκφυλλίζεται σε εξεταστικό ίδρυμα. Αυτό συνεπάγεται μόνο  μια εξέταση στο τέλος του εξαμήνου μη δίνοντας τη δυνατότητα στους  φοιτητές να έχουν hands-on επαφή με το αντικείμενο τους. Επομένως αφού η διδακτική διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί γιατί δεν χάνεται το εξάμηνο;

Ένα άλλο πρόβλημα είναι η έρευνα. Στην Ελλάδα έχουμε καλούς ερευνητές και το θετικό φαινόμενο είναι ότι τα τελευταία χρόνια το ερευνητικό ιστορικό παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην πρόσληψη  προσωπικού.  Το πρόβλημα είναι και πάλι η παρεμπόδιση της ερευνητικής δραστηριότητας. Πως περιμένουμε να πετύχει η έρευνα αν οι ερευνητές δεν μπορούν να μπουν στο εργαστήριο τους ή αν το εργαστήριο τους έχει καταστραφεί;  Πως μπορούμε  να ενισχύσουμε τη βιομηχανία και την ανάπτυξη μέσω συνεργασίας εταιριών με το πανεπιστήμιο όταν ακόμα και ενα fast food σε πανεπιστημιακό χώρο καταστρέφεται με το σύνθημα: “Έξω οι εταιρίες!” Φυσικά πρέπει να βλέπουμε και τη θετική πλευρά.

Πάρα πολλά projects πετυχαίνουν παρόλα αυτά τα προβλήματα που αποδεικνύει ότι έχουμε ερευνητικό δυναμικό. Ένα παράδειγμα με το οποίο έτυχε να έχω προσωπική επαφή είναι η βασική έρευνα. Για παράδειγμα, οι ελληνικές ομάδες στο CERN έχουν κατασκευάσει σημαντικά κομμάτια των πειραμάτων και έχουν συμμετάσχει επιτυχώς με πολύ χαμηλότερη χρηματοδότηση από τις αντίστοιχες ομάδες του εξωτερικού.   Αλλά πως πρέπει να σκεφτόμαστε? Ότι τα καταφέραμε παρά τα προβλήματα ή ότι θα τα καταφέρναμε πολύ καλύτερα αν δεν είχαμε  προβλήματα;

Τέλος ένας παράγοντας είναι η διεθνοποίηση (internationalization). Το ελληνικό πανεπιστήμιο πρέπει να  απορροφήσει  καθηγητές και φοιτητές από το εξωτερικό και να μετατραπεί σε διεθνές ίδρυμα. Έχει αποδειχτεί παντού στο κόσμο ότι η ποικιλία στη κουλτούρα είναι βασικό συστατικό για την δημιουργικότητα που απαιτείται σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον. Ένα παράδειγμα είναι το θέμα της γλώσσας. Από τη στιγμή που όλη η επιστήμη χρησιμοποιεί την αγγλική γλώσσα για κάθε επικοινωνία, είναι αδιανόητο να υπάρχουν  ιδρύματα που απαγορεύουν την συγγραφή μιας διατριβής σε άλλη γλώσσα εκτός από τα ελληνικά. Ιδιαίτερα σε  επίπεδο διδακτορικού, η πολυετή σκληρή εργασία ενός φοιτητή είναι άχρηστη αν σε διεθνές επίπεδο δεν μπορεί κανείς καν να τη διαβάσει...

Το ελληνικό πανεπιστήμιο να λύσει τα εσωτερικά του προβλήματα, να ανακαλύψει την προσωπικότητα του και να συνεισφέρει στο ακαδημαϊκό στερέωμα όπως του αξίζει. Και μετά ξαναβλέπουμε τα rankings...

Μιχάλης Μπαχτής

Protagon