Να πιστεύουμε τις δημοσκοπίσεις;

Τια φορά και έναν καιρό, δούλευα σε μια εφημερίδα. Ένα καλοκαιρινό βράδυ, έφτασε στα γραφεία της ένας δημοσκόπος στον οποίο η εφημερίδα είχε παραγγείλει μια μέτρηση. Ήταν παραμονές εκλογών και καθίσαμε όλοι γύρω από ένα τραπέζι ν' ακούσουμε τα μαντάτα. Ο δημοσκόπος έβγαλε κάποια χαρτιά από μια μεγάλη τσάντα, έβηξε αμήχανα δυο-τρεις φορές και μας είπε πως τα πράγματα είναι δύσκολα. 

Δύσκολα, εννοούσε βέβαια για το κόμμα που υποστήριζε η εφημερίδα. Όχι, δεν ήταν δεύτερο σε εκλογική επιρροή, απλά δεν ήταν σίγουρα πρώτο με ασφαλές ποσοστό. Αυτή ήταν η δυσκολία. Πολλοί επιτελείς της εφημερίδας, που περίμεναν μια πανηγυρική πρωτιά, στράβωσαν τα μούτρα τους. Μην το κουράζω όμως. Αποφασίστηκε να μην δημοσιοποιηθεί η μέτρηση γιατί θα θεωρείτο επίθεση στο κόμμα που υποστήριζε η εφημερίδα. Μάλιστα, στις ενστάσεις που είχαν κάποιοι λίγοι για τη μη δημοσίευση, η απάντηση ήταν «μα όλοι το κάνουν, γιατί όχι και εμείς;». Όλοι, εννοούσε όλα τα ΜΜΕ...

Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Γιατί βλέπω πάλι δημοσκοπήσεις επί δημοσκοπήσεων με θεαματικές ανατροπές, πολιτικούς που τις αμφισβητούν ή τις επικαλούνται και πολλά σχόλια για τις εταιρείες μετρήσεων. Πιστεύω, πως υπάρχουν αξιόπιστες και αναξιόπιστες μετρήσεις, αξιόπιστες και αναξιόπιστες εταιρείες. Το χειρότερο που συμβαίνει, ωστόσο, είναι πως και σ' αυτές τις περιπτώσεις ακολουθείται η λογική των γενικεύσεων. Των ισοπεδωτικών γενικεύσεων που αδικούν κάποιους. Εταιρείες και δημοσκόπους.

Το παράδειγμα που αναφέρω, δείχνει πολύ απλά πως ακόμα και οι μετρήσεις με ισχυρές δόσεις αξιοπιστίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από κάποιους. Αυτοί οι «κάποιοι» μπορεί να είναι μέσα ενημέρωσης, μπορεί να είναι κόμματα (που αμφισβητούν τις μη αρεστές και κολακεύουν τις άλλες), μπορεί να είναι ποικίλου είδους συμφέροντα τα οποία επιχειρούν να χρησιμοποιήσουν τις μετρήσεις ως μέσα επηρεασμού και χειραγώγησης.

Συνταγή για λύση αυτού του ζητήματος, που αναδεικνύεται έντονα σε κάθε προεκλογική περίοδο, δεν βλέπω. Δεν είμαι και ο καταλληλότερος γι' αυτό. Προφανώς είναι θέμα των ίδιων των εταιρειών να βρουν τρόπους ενίσχυσης της αξιοπιστίας τους, ενδεχομένως είναι και θέμα του κράτους να δημιουργήσει το κατάλληλο πλαίσιο και να το εφαρμόζει. Ωστόσο, αν αυτό που λέμε «κράτος» είναι ταυτισμένο με το εκάστοτε κόμμα που κυβερνά, αυτό είναι δύσκολο.

Ίσως, τελικά, η λύση να βρίσκεται σε μας τους ψηφοφόρους. Είτε κάθε φορά που βλέπουμε μια δημοσκόπηση να ανατρέχουμε στο παρελθόν για να διαπιστώσουμε τον βαθμό αξιοπιστίας της σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, ή να κάνουμε κάτι πιο απλό. Να μην επηρεάζεται η ψήφος μας από μία ή περισσότερες δημοσκοπήσεις. Άλλωστε, δεν αποτελεί και την καλύτερη λύση να πηγαίνουμε με τον εκάστοτε φερόμενο ως νικητή. Δεν πρόκειται για απόλυτα συνειδητή επιλογή...

Γιάννης Παντελάκης

protagon