Πρόταση για βέλτιστη αξιοποίηση του ΔΑΑ.

Από πρόσφατες αναφορές στον Τύπο προκύπτει ότι η καναδική εταιρεία (PSP), που έχει πάρει τη θέση της Hochtief στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος» (ΔΑΑ), δεν θα συναινέσει να πωλήσει το Ελληνικό Δημόσιο (Ε.Δ.) μεγαλύτερο ποσοστό του 30% από το 55% που έχει στην κατοχή του. Η αντίδραση των στελεχών της είναι λογική και αναμενόμενη από στελέχη αυτού του επιπέδου που αντιπροσωπεύουν επιχειρηματικά συμφέροντα. 

Απορρέει δε από τα καταστατικά δικαιώματα, που παρέχουν σε οποιονδήποτε μέτοχο του αεροδρομίου να εγκρίνει την οποιαδήποτε μεταβίβαση μετοχών από τους άλλους μετόχους σε τρίτα νομικά πρόσωπα. Συγκεκριμένα, τα στελέχη της PSP φέρεται να επιθυμούν να αποτρέψουν, όπως το καταστατικό τους επιτρέπει, τη συγκέντρωση σε άλλο πρόσωπο ποσοστού μεγαλύτερου του 40% που κατέχει η εταιρεία τους, γιατί σε αυτήν την περίπτωση κινδυνεύουν να απεμπολήσουν το δικαίωμα διοίκησης που ήδη έχει η PSP.

Βασιζόμενοι στην παραπάνω επισήμανση, προκύπτει πως υπό τις παρούσες συνθήκες η οποιαδήποτε πώληση σε ιδιώτες μειοψηφικού μεριδίου του Ε.Δ. δεν θα επιφέρει το μέγιστο τίμημα για το μερίδιο του Δημοσίου, αλλά ούτε και θα εξασφαλίσει, έστω και μετά από τόσα χρόνια, τη λειτουργία του ΔΑΑ ως μοχλού ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας. 

Το χρονικό διάστημα των 12 ετών που απομένει μέχρι τη λήξη της παραχώρησης συνηγορεί στο να παραμείνει η ιδιοκτησία του Ε.Δ. στο αεροδρόμιο για το διάστημα αυτό ως έχει και να παραχωρηθεί το σύνολο των μετοχών ή πλειοψηφικό πακέτο με το δικαίωμα άσκησης διοίκησης στο τέλος της 12ετούς περιόδου σε νέο ιδιώτη, ο οποίος θα έχει την πρόθεση αλλά και τη δυνατότητα να το αναπτύξει. Στην περίπτωση αυτής της επιλογής, το Ε.Δ. έχει την ευχέρεια, εφόσον το επιθυμεί, να αποκτήσει ρευστά διαθέσιμα, ισοδύναμα με την πώληση μειοψηφικού πακέτου, από τις χρηματαγορές για τη διευκόλυνσή του προεξοφλώντας τα μελλοντικά μερίσματα των επόμενων δώδεκα ετών.

O ΔΑΑ, παρά τη δυνατότητά του να γίνει διεθνής κόμβος αερομεταφορών και να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας, στην ουσία έγινε ένα αεροδρόμιο με πολύ καλές υποδομές, οργάνωση και κερδοφορία, συγκρινόμενο όχι μόνο με το «Ελληνικό» και τα άλλα αεροδρόμια της χώρας μας, αλλά και με τα καλά αεροδρόμια της Ευρώπης. Απέτυχε, όμως, παταγωδώς –με μεγάλο κόστος ευκαιρίας για τη χώρα μας– να συμβάλει στη γενικότερη ανάπτυξή της σε σχέση με τα αντίστοιχα αεροδρόμια γειτονικών χωρών, ιδιαίτερα αυτού της Κωνσταντινούπολης.

Αυτό είναι αποτέλεσμα όχι μόνο έλλειψης μεγάλου οράματος και εθνικής στρατηγικής για τη χώρα, αλλά και λαθεμένων αποφάσεων σε κομβικές στιγμές της ύπαρξης του αεροδρομίου. Συγκεκριμένα, θα αναφερθώ σε τρία λάθη με την ελπίδα πως δεν θα υπάρξει τέταρτο.

1ο λάθος: Αρχικά η παραχώρηση του αεροδρομίου είχε οριστεί για 45 χρόνια. Πολιτικές πιέσεις και έλλειψη πολιτικής τόλμης οδήγησαν κατά την υπογραφή της σύμβασης στη μείωση του χρόνου παραχώρησης στα 25 χρόνια, με αντιπαροχή τη σημαντική αύξηση κόστους ανά μεταφερόμενο επιβάτη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ΔΑΑ να καταστεί μη ανταγωνιστικός σε σχέση με τα κεντρικά αεροδρόμια των γειτονικών χωρών. Η μείωση του χρόνου παραχώρησης κατά 20 χρόνια με ταυτόχρονη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του αεροδρομίου Αθηνών θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί αν το Ε.Δ. είχε παραιτηθεί από τα κέρδη που αναλογούν στο 55% που κατέχει, πράγμα το οποίο θα επέτρεπε στους ιδιώτες επενδυτές να επιτύγχαναν τις ίδιες αποδόσεις στα κεφάλαια που θα επένδυαν με τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια παραχώρησης. Και το Ε.Δ. δεν θα είχε χάσει. Θα είχε μεγαλύτερα οφέλη από την ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας. Προτίμησε όμως να λειτουργήσει φορομπηχτικά και όχι αναπτυξιακά.

2ο λάθος: Διαπράχθηκε σε σχέση με την απόφαση του τρίτου και μικρότερου από τους αρχικούς μετόχους (ΑΒΒ) να αποχωρήσει από το αεροδρόμιο πωλώντας τις μετοχές του στην οικογένεια Κοπελούζου. Αρχικά το Ε.Δ. κατείχε 55%, η Hochtief 40% και η ΑΒΒ 5%. Το καταστατικό προβλέπει ότι οι σημαντικές αποφάσεις της γενικής συνέλευσης απαιτούν τουλάχιστον 60% πλειοψηφία. Επίσης, προβλέπει πως για την πώληση των μετοχών από τους αρχικούς μετόχους σε νέους μετόχους είναι απαραίτητη η συναίνεση των άλλων μετόχων. Η αποχώρηση της ΑΒΒ έδινε σημαντική ευκαιρία και στους δύο μετόχους (Ε.Δ. και Hochtief) να δώσουν την ευκαιρία να εισέλθει στο μετοχικό σχήμα σημαντικός επενδυτής, κατά προτίμηση διεθνής αερομεταφορέας, που θα ήθελε να χρησιμοποιήσει το αεροδρόμιο ως κεντρικό κόμβο του (HUB), με όλες τις συνεπαγόμενες αναπτυξιακές προοπτικές για τη χώρα. Αντ’ αυτού, οι δύο μέτοχοι συμφώνησαν οι μετοχές να αγοραστούν από την οικογένεια Κοπελούζου, η μεν Hochtief εξασφαλίζοντας από την τελευταία το κρίσιμο ποσοστό που απέτρεπε πλέον τους άλλους δύο μετόχους να αποφασίζουν χωρίς τη συναίνεσή της, το δε Ε.Δ. απεμπολώντας το σημαντικό καταστατικό πλεονέκτημα να λαμβάνει αποφάσεις σε συμφωνία με τον μικρομέτοχο χωρίς το βέτο της Hochtief!

3ο λάθος: Αφορά τη συναίνεση του Ε.Δ. στην πώληση μετοχών από τη Hochtief, που εν τω μεταξύ είχε εξαγοραστεί από την ισπανική εταιρεία ACS, χωρίς να διεκδικήσει την ταυτόχρονη συναίνεση της Hochtief/ACS για να πωλήσει (το Δημόσιο) από κοινού, είτε από μόνο του, όποιο ποσοστό επιθυμούσε. Aντ’ αυτού, το Ε.Δ. συναίνεσε να πωλήσει η Hochtief/ACS στην PSP (Καναδικό Συνταξιοδοτικό Ταμείο)! Σήμερα η PSP φέρεται να μη συναινεί το Ε.Δ. να πωλήσει μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που κατέχει η ίδια, γιατί κάτι τέτοιο θα επέφερε τη μεταβίβαση του δικαιώματος διοίκησης από την PSP στον νέο ιδιώτη μεγαλομέτοχο.

Η χώρα μας, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειάζεται εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη της οικονομίας. Η βέλτιστη αξιοποίηση του Αεροδρομίου Αθηνών θα συμβάλει τα μέγιστα στην προσπάθεια αυτή.

Του ΤΑΚΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ

Ομότιμου καθηγητή Πανεπιστημίου Πειραιώς