Γιατί η Αριστερά;

Θα αποτελούσε σίγουρα βλακώδη αφέλεια αν προσπαθούσε να αναλύσει κανείς, στο πλαίσιο ενός άρθρου, τη γενικότερη κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο πλανήτης, ή, σωστότερα, στην οποία έχει περιπέσει σήμερα ο πλανήτης, σε κοινωνικο-πολιτικό, οικονομικό, ιδεολογικό, πολιτισμικό και οικολογικό επίπεδο.

Σίγουρα όμως θα μπορούσε να παρουσιάσει κανείς κάποιες σχετικές του απόψεις, όχι ασφαλώς ως τελειωτικά διαμορφωμένες θέσεις, αλλά μάλλον ως έναυσμα για ένα βαθύτερο προβληματισμό και πιο ουσιαστική ανάλυση, κατανόηση και σύνθεση.

Ιδιαίτερα η εξαφάνιση από το προσκήνιο του κομμουνισμού -έτσι όπως αυτός εδραιώθηκε και εφαρμόστηκε, με όλα τα θετικά αλλά και αρνητικά του στοιχεία στην πρώην Σοβιετική Ενωση- και η πλήρης κατίσχυση,
στη μετανεωτερική μας εποχή, του αρπακτικού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς και των χρηματιστηρίων, εύκολα πλέον καθιστούν τον κριτικό μας λόγο, για τον καπιταλισμό, κατηγορηματικά αρνητικό και αφοριστικό.

Δεν είναι επομένως διόλου παράλογο και αδικαιολόγητο που για όλα τα σημερινά δεινά -την έλλειψη ουσιαστικής δημοκρατίας, την οικονομική ανισότητα και την κοινωνική εξαθλίωση του μεγαλύτερου μέρους της ανθρωπότητας, την κοινωνική βία μιας αυταρχικής κοινωνίας, την αγοραία εκπαίδευση με τα επιχειρηματικά πανεπιστήμια αλλά και την τεράστια ανεπανόρθωτη, ίσως, οικολογική καταστροφή- αποκλειστικά υπαίτιος θεωρείται ο αρπακτικός αυτός καπιταλισμός. Ενας καπιταλισμός που έχει διαβρώσει τα πάντα, καταστρέφοντας με τη σαρωτική του επέλαση κάθε προπύργιο αντίστασης, όπως για παράδειγμα αυτό της Παιδείας αλλά και της διεθνούς διανόησης, που στο μεγαλύτερο πλέον μέρος της αρέσκεται να εκδίδεται στους ισχυρούς της εξουσίας και της ανθρώπινης εκμετάλλευσης.

Το ότι τίποτε δεν έχει μείνει καθαρό, στο έδαφος, στις καλλιέργειες και τις τροφές μας, στα ποτάμια, τις λίμνες, τις θάλασσες και τους ωκεανούς μας, στον αέρα που αναπνέουμε, στις ανθρώπινες σχέσεις, στην καθημερινότητά μας -όλα βρομισμένα και αγοραία- δεν είναι παρά το καταστροφικό έργο του ληστρικού, θατσερικής και ριγκανικής, σε πολιτικό επίπεδο, έμπνευσης νεοφιλελευθερισμού, που κατατρώει, μόνος του, χωρίς πλέον την παραμικρή αντίσταση, το μέλλον των παιδιών μας και αυτού του ίδιου του πλανήτη.

Κι όμως, η δική μου πολιτική αίσθηση και σκέψη κατευθύνει την οργή μου πολύ περισσότερο και πολύ πιο συχνά κατά της Αριστεράς και όχι κατά του αρπακτικού καπιταλισμού. Και οργίζομαι, βέβαια, με την Αριστερά χωρίς εισαγωγικά, με τη σοβαρή Αριστερά, που δεν είναι «de cul et de calcul», που ως αρρωστημένη εκδοχή της τη συναντάμε δυστυχώς πιο συχνά, και στη χώρα μας. Αυτή η εκφυλισμένη εκδοχή, με τους μασκαράδες της, αν δεν είναι για γέλια, είναι για κλάματα. Πάντως δεν είναι για να την αντιμετωπίσει κανείς σοβαρά, έστω κι αν είναι μια αρκετά πολυπληθής ομάδα, στο σώμα της Αριστεράς.

Η δημιουργική, και διόλου απορριπτική μας οργή, όπως και ο έντονα κριτικός αλλά και συνθετικός μας λόγος πιστεύω λοιπόν ότι θα πρέπει να απευθύνεται προς αυτό το χώρο, που αποτελεί και τη μοναδική, τελευταία ελπίδα για να σωθεί η ανθρώπινη κοινωνία και ο πλανήτης. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να οργίζεται κανείς με τον αρπακτικό νεοφιλελευθερισμό, που την αρπαγή, την κατασπάραξη του άλλου και τελικά την καταστροφή του -όλα για το «ιερό δισκοπότηρο» του χρήματος και του ανελέητου κέρδους- την έχει στο DNA του, στην ιδεολογία του, στην ίδια την υπόστασή του;

Η Αριστερά είναι δυστυχώς αυτή που φέρει λοιπόν την κύρια, ουσιαστική ευθύνη, που ολιγωρεί εγκληματικά (ναι, εγκληματικά!) να συνέλθει, να ομονοήσει και να προτάξει έναν κοινά αποδεκτό πειστικό λόγο, ένα όραμα, ένα άλλο εφικτό κοινωνικο-πολιτικό και οικονομικό «παράδειγμα». Μακριά από μεσσιανισμούς, μαξιμαλισμούς, που ακυρώνουν κάθε μικρότερης εμβέλειας ανακουφιστική κοινωνικο-πολιτική και οικονομική επιλογή, η Αριστερά έχει το ιστορικό χρέος να υπερβεί διαλεκτικά τις αγκυλώσεις της, τον ιδεολογικό της σημερινό μαρασμό και τον καταστροφικό της κατακερματισμό, και να ξαναδώσει, χωρίς τα λάθη του παρελθόντος, ανάταση και ελπίδα στον άνθρωπο και τον πλανήτη.

Τι θα λέγαμε άραγε αν, βλέποντας, από την παραλία, ένα δικό μας άνθρωπο να πνίγεται στην ταραγμένη θάλασσα, εμείς, καλογυμνασμένοι κολυμβητές και καλογυμνασμένες κολυμβήτριες, διαφωνούσαμε και διαπληκτιζόμασταν για το ποιος ή ποια θα έπεφτε στη θάλασσα για να τον σώσει, προβάλλοντας ενστάσεις, ζητώντας να γίνει ψηφοφορία με τήρηση πρακτικών και προτάσσοντας την αξίωση, να σιγουρευτούμε πρώτα ότι αν τον σώσουμε θα θελήσει στο μέλλον να συνδικαλιστεί και να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της Αβάνας, και όλα αυτά ενώ ο άνθρωπός μας είναι πλέον βέβαιο ότι πνίγεται μπροστά στα «αριστερά» μας μάτια; Γιατί αυτή είναι η εικόνα, αγαπητοί μου σύντροφοι και αγαπητές συντρόφισσες, που έχουμε σήμερα μπροστά μας.

ΙΩΑΝΝΗ Ν. ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

Καθηγητής Τεχνολογικής και Φιλοσοφικής Θεώρησης της Τεχνοεπιστήμης στο ΠΤΔΕ της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ