Mε 6 αλλαγές θα προσπαθήσουν να συγκρατήσουν τον κατήφορο του ασφαλιστικού

Αλλαγές εκ βάθρων στο ασφαλιστικό σύστημα "δείχνουν" τα πρώτα επίσημα στοιχεία της απόρρητης αναλογιστικής μελέτης που ετοιμάζεται στο υπουργείο Εργασίας για τις οικονομικές αντοχές των Ταμείων από το 2015 και μετά.

Την ίδια στιγμή η τρόικα θεωρεί ως προαπαιτούμενο τη δέσμευση της κυβέρνησης για δραστικές παρεμβάσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των συνταξιοδοτικών δαπανών και τη σταθεροποίησή τους σε χαμηλότερα από τα σημερινά επίπεδα για τα επόμενα έτη.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της αναλογιστικής μελέτης που δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής, οι συνταξιοδοτικές δαπάνες των Ταμείων παραμένουν υψηλές ως το 2020, ενώ η όποια μείωση εμφανίζεται μετά το 2025. Ωστόσο, η εκτίμηση αυτή δεν βρίσκει σύμφωνη την Κομισιόν και για το λόγο αυτό ζητήθηκε να γίνει νέα πρόβλεψη με πλήρη δεδομένα θεωρώντας ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική και οι συνταξιοδοτικές δαπάνες εξακολουθούν να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα τα επόμενα έτη.

Η αναθεωρημένη εκτίμηση θα παραδοθεί στην Κομισιόν στις 15 Δεκεμβρίου και σύμφωνα με πληροφορίες σε αυτή θα αποτυπώνεται μια αύξηση στα ποσοστά των συνταξιοδοτικών δαπανών κατά 15% ως 20%, ώστε να συμβαδίζουν με τις εκτιμήσεις που έχει κάνει τόσο η Κομισιόν όσο και η Eurostat.

Με λίγα λόγια, επιχειρήθηκε αρχικά να παρουσιαστεί ότι για τα επόμενα έτη υπάρχει μείωση στις συνταξιοδοτικές δαπάνες, ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική καθώς τα στοιχεία αυτά δεν έγιναν αποδεκτά στο σύνολό τους από την Κομισιόν.

Στον πίνακα που δημοσιεύει ο Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής και περιλαμβάνεται στην απόρρητη αναλογιστική μελέτη φαίνονται οι αρχικές εκτιμήσεις για την εξέλιξη της δαπάνης συντάξεων ως ποσοστού του ΑΕΠ και επίσης οι προβλέψεις της μελέτης για το ύψος που θα διαμορφωθούν τα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων για το ΙΚΑ, τον ΟΑΕΕ και το Δημόσιο, χωρίς να συνυπολογίζεται το τμήμα της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ που θα χορηγείται σε όσους βγαίνουν στη σύνταξη μετά το 2015.

Η πρόβλεψη για τα ποσοστά αναπλήρωσης σοκάρει καθώς στο ΙΚΑ το ποσοστό αναπλήρωσης, βάσει εισφορών και χωρίς το προνοιακό κομμάτι των κατώτατων ορίων, υπολογίζεται σύμφωνα με τις τεχνικές παραμέτρους της μελέτης στο 40% ενώ μετά το 2020 περιορίζεται στο 30%.

Στον ΟΑΕΕ το ποσοστό αναπλήρωσης, δηλαδή το ποσό σύνταξης που θα παίρνει ένας ασφαλισμένος από το 60% έναντι των εισφορών που έχει καταβάλει για 35 έτη, πέφτει στο 55% για το 2015 και σταδιακά στο 45%, ενώ στο Δημόσιο η εικόνα είναι διαφορετική καθώς από το 70% που είναι σήμερα το ποσοστό της σύνταξης σε σχέση με το συντάξιμο μισθό, υποχωρεί στο 60% ως το 2020 και κάτω από το 50% μετά το 2040.

Στην πράξη τα ποσοστά αναπλήρωσης σημαίνουν ότι ένας ασφαλισμένος του ΙΚΑ με αποδοχές 1.000 ευρώ θα πάρει σύνταξη η οποία κατά μέσο όρο θα είναι στα 400 ευρώ, ενώ ένας δημόσιος υπάλληλος με μισθό 1.400 ευρώ θα έχει κατά μέσο όρο σύνταξη κάτω από 980 ευρώ εφόσον θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης από το 2015 και μετά.

Η πραγματικότητα που δεν εμφανίζεται στις μελέτες είναι ότι το ΙΚΑ, για παράδειγμα, όπως και ο ΟΑΕΕ, είναι ελλειμματικό και για το 2015, με το μεν ΙΚΑ να έχει ταμειακό κενό της τάξης των 930 εκατ. ευρώ και τον ΟΑΕΕ στα 400 εκατ. ευρώ. Οι ανάγκες των ταμείων υποεκτιμούνται μάλιστα καθώς σε καμία μέτρηση δεν λαμβάνονται υπόψη οι καθυστερούμενες υποχρεώσεις τους, δηλαδή οι συντάξεις που είναι στην αναμονή και πληρώνονται με καθυστέρηση ενός και δύο ετών.

Οι 6 αλλαγές - "φωτιά"

Το υπουργείο Εργασίας έχει ήδη στείλει προτάσεις στην τρόικα και αυτή τη στιγμή εξετάζονται οι εξής παρεμβάσεις που δρομολογούν δομικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα:

1. Αύξηση των ορίων ηλικίας στις πρόωρες συντάξεις κατά 2 έτη. Εξετάζεται να συμπεριληφθεί στις δεσμεύσεις με την τρόικα αλλά μα ανοιχτό χρονοδιάγραμμα εφαρμογής του μέτρου, το οποίο η ελληνική πλευρά δεν επιθυμεί να θέσει σε εφαρμογή πριν το πρώτο τρίμηνο του 2015.

2. Αλλαγή στον υπολογισμό των κατώτατων συντάξεων με πλήρη αναλογικότητα, δηλαδή με ποσά που θα αναλογούν στις εισφορές που έχουν πληρώσει οι ασφαλισμένοι. Σήμερα, η κατώτατη σύνταξη σε όλα τα Ταμεία με 15 έτη ασφάλισης είναι 487 ευρώ. Από το ποσό αυτό, τα 280-310 αντιστοιχούν σε εισφορές, ενώ το υπόλοιπο είναι προνοιακό και συμπληρώνεται από το κράτος για να υπάρχει ικανοποιητικό επίπεδο διαβίωσης. Αν αλλάξει το σύστημα υπολογισμού, όπως ήδη έχει εισηγηθεί το ΙΚΑ, με ειδικούς συντελεστές με βάση τις ημέρες ασφάλισης, τότε τα νέα ποσά θα πέσουν στο επίπεδο των 300 ευρώ.

3. Μείωση των εισοδηματικών κριτηρίων για το ΕΚΑΣ, τα οποία δεν έχουν αλλάξει από το 2011. Ήδη το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται νέα κλίμακα, με χαμηλότερα όρια εισοδήματος, για τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ.

4. Αύξηση των ορίων ηλικίας στις πρόωρες συντάξεις κατά 2 χρόνια. Εξετάζεται να συμπεριληφθεί στις δεσμεύσεις για τη συμφωνία, αλλά με ανοιχτό το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής και πάντως μετά από το πρώτο τρίμηνο του 2015, όπως επιθυμεί η ελληνική πλευρά. Η Τρόικα ζητά πλήρη κατάργηση όλων των πρόωρων συντάξεων και θέσπιση του 62ου έτους ως αφετηρία για τη συνταξιοδότηση. Σήμερα η νομοθεσία επιτρέπει την έξοδο ακόμη και από τα 50 είτε για μειωμένη, είτε και για πλήρη σύνταξη (Δημόσιο και ΔΕΚΟ για μητέρες με ανήλικο και 25ετία ως το 2010).

5. Αύξηση του ελάχιστου χρόνου για κατώτατη σύνταξη στα 20 έτη, από τα 15 που είναι σήμερα. Είναι στις προτάσεις του υπουργείου Εργασίας αλλά και σε αυτή την περίπτωση, θα εξαρτηθεί από τις πιέσεις των δανειστών αν θα εφαρμοστεί άμεσα για όλους όσοι έχουν λιγότερα από 20 έτη ή αν θα ισχύσει για νέους, ή για τους 45άρηδες ασφαλισμένους. Το βέβαιο είναι ότι θα γίνει εντός του 2015.

6. Κατάργηση ταμείων επικουρικής ασφάλισης δια της απορρόφησης από το ΙΚΑ. Οι αλλαγές θα επηρεάσουν όσους βγουν σε σύνταξη από το 2015 και μετά. Χιλιάδες ασφαλισμένοι έχουν κατοχυρωμένα δικαιώματα με αναγνωρίσεις πλασματικών ετών που κινδυνεύουν να τα χάσουν, στην περίπτωση που γίνουν δραστικές παρεμβάσεις.